راه رفتن روی پنجه در کودکان عبارتی است که برای توصیف کودکانی به کار می رود که بدون هیچ دلیلی روی انگشتان شان راه می روند.
ارزیابی کودک برای تعیین علت راه رفتن او روی پنجه ضروری است.
این وضعیت در اکثر کودکان به طور خود به خود برطرف می شود اما گاهی اوقات باعث بروز مشکلاتی از قبیل درد پا و ساق پا یا زمین خوردن کودک خواهد شد.
برای درمان راه رفتن روی پنجه باید به متخصص فیزیوتراپی مراجعه کرد.
متخصص فیزیوتراپی به درمان و پیشگیری از این اختلالات می پردازد و با حفظ انعطاف پذیری عضلات از میزان راه رفتن روی پنجه می کاهد.
منظور از راه رفتن روی پنجه چیست؟
در صورتی که علت راه رفتن کودک روی پنجه هایش مشخص نباشد به آن راه رفتن ایدیوپاتیک روی پنجه گفته می شود.
برای مشخص کردن علت این نوع راه رفتن باید وجود سایر بیماری ها رد شود.
ارزیابی کودک توسط یک تیم پزشکی برای تعیین علت راه رفتن روی پنجه ضروری است.
در فرایند ارزیابی کودک، متخصص پا پزشک، متخصص فیزیوتراپی کودکان و متخصص اطفال حضور دارند.
سایر علل احتمالی راه رفتن روی پنجه عبارت است از اختلالات اسکلتی عضلانی مانند کوتاه بودن یک پا، اختلالات نورولوژیکی مانند فلج مغزی یا اختلالات رشد از قبیل اختلالات طیف اتیسم.
در صورتی که این موارد باعث راه رفتن به این شکل باشند پدر و مادر شاهد یک مجموعه از علائم و نشانه ها (از قبیل ضعف کلی بدن یا مشکلات مربوط به رشد) خواهند بود.
پس از آنکه علت این نوع راه رفتن مشخص شد برنامه درمان شروع می گردد.
در برنامه درمان از حرکات کششی برای پیشگیری یا درمان سفتی عضله، حرکات تقویتی برای رفع ضعف بدن، و کفش یا کفی طبی برای اصلاح الگوی راه رفتن استفاده خواهد شد.
متخصص فیزیوتراپی با توجه به شرایط کودک برنامه درمان را طراحی خواهد کرد.
در صورتی که مشکلات کودک افزایش پیدا کند یا آنکه شدت راه رفتن او روی پنجه بیشتر شود باید فوراً به متخصص فیزیوتراپی یا کودکان مراجعه کرد.
گاهی اوقات گچ گرفتن پای کودک یا انجام عمل جراحی به منظور اصلاح آن الگوی راه رفتن توصیه می شود.
در اکثر کودکان این مشکل با بزرگ شدن آنها بهبود پیدا می کند اما به طور دقیق مشخص نیست کدام گروه بهبود پیدا می کنند.
درمان راه رفتن روی پنجه بر پیشگیری از بروز هرگونه عارضه از قبیل سفتی عضلات، درد و زمین خوردن تمرکز دارد که با تاثیرات منفی بر کیفیت زندگی کودک همراه است.
علت راه رفتن کودکان روی پنجه چیست؟
علت دقیق این نوع راه رفتن در کودکان مشخص نیست و باید ارزیابی های لازم به منظور رد کردن سایر بیماری ها انجام گردد.
آیا راه رفتن کودکان روی پنجه نگران کننده است؟
مشکل راه رفتن روی پنجه با رسیدن به دوران نوجوانی بهبود پیدا می کند.
پزشکان نمی دانند که این مشکل در کدام گروه از کودکان بهتر می شود و کدام گروه با آن درگیر خواهند شد.
معمولاً کودکانی که با این مشکل مواجه هستند زندگی طبیعی خواهند داشت.
با این حال مشکلاتی که ممکن است برای این گروه از کودکان پیش بیاید نیازمند توجه است.
این مشکلات عبارتند از درد کف پا و ساق پا، زمین خوردن، احساس خجالت یا منزوی شدن، کناره گیری از جمع دوستان، خستگی ناشی از راه رفتن و کوتاه شدگی عضلات پشت پا.
بروز هریک از این مشکلات به معنای نیاز به درمان است.
پزشکان عقیده دارند که راه رفتن روی پنجه با برخی عوارض در دوران بزرگسالی همراه است که عبارتند از پادرد و بروز ناهنجاری های ساختاری.
هنوز به طور قطعی این موارد تائید نشده اند.
تعداد زیادی از والدین نگران نوع راه رفتن کودک خود هستند و برای اصلاح راه رفتن آنها به پزشک مراجعه می کنند.
مراجعه به پزشک بدین معنا است که روش های درمانی انتخابی بر کیفیت زندگی کودک تاثیر می گذارد.
راه رفتن روی پنجه چگونه تایید یا رد می شود؟
این اتفاق در میان کودکانی که در حال رشد هستند و به تازگی شروع به راه رفتن کرده اند طبیعی است.
در صورتی که پس از سن دو سالگی الگوی راه رفتن کودک تغییر نکرده باشد باید به لحاظ سایر اختلالات بررسی شود.
باید تمامی جنبه های رشد کودک را در نظر گرفت و آنها را بررسی کرد. تا امکان تشخیص موارد غیر طبیعی وجود داشته باشد.
در صورتی که کودک با مشکلاتی از قبیل راه رفتن روی پنجه پس از سن دو سالگی، راه رفتن روی پنجه یک پا، سفتی شدید پا و ضعف عضلات، اختلال در نشستن یا ایستادن، تاخیر در رشد کلامی و جسمانی، تمایل به انجام دادن رفتارهای تکراری، زمین خوردن مداوم یا کناره گیری از جمع مواجه شده است باید فورا او را نزد پزشک برد.
فلج مغزی، نوروپاتی محیطی، دیستروفی عضلانی، اختلالات طیف اوتیسم یا کوتاهی تاندون آشیل با راه رفتن کودک روی پنجه ارتباط دارند.
راه رفتن روی پنجه تنها علامت مشخص این بیماری ها نیست اما بارزترین آنها محسوب می شود.
متخصص اطفال یا متخصص فیزیوتراپی با ارزیابی کامل کودک به تشخیص این اختلالات خواهد پرداخت.
در صورتی که پزشک این بیماری ها را رد کند علت نوع راه رفتن کودک را راه رفتن ایدیوپاتیک روی پنجه توصیف خواهد کرد.
متخصص فیزیوتراپی چگونه به این کودکان کمک می کند؟
ارزیابی کودک
یک متخصص فیزیوتراپی با تجربه برای تشخیص علت راه رفتن کودک روی پنجه به انجام معاینات جسمانی کامل خواهد پرداخت.
او در حالات مختلف از قبیل راه رفتن، دویدن، پریدن، نشستن به ایستادن کودک را بررسی و مشاهده می کند. تا قدرت عضلاتش را ارزیابی نماید.
او با انجام این کار به این نتیجه می رسد که آیا کودک به سایر متخصصین نیاز دارد یا خیر.
به این ترتیب متخصص فیزیوتراپی با توجه به شرایط کودک به طراحی برنامه درمان خواهد پرداخت.
کنترل شرایط کودک
در صورتی که پزشک به این نتیجه برسد که کودک با مشکل ذکر شده مواجه است برای بهبود توانایی حرکتی و رفع درد و سفتی عضلاتش برنامه فیزیوتراپی را توصیه خواهد کرد.
برنامه فیزیوتراپی شامل حرکات کششی مخصوص عضلات ساق پا و همسترینگ به منظور بهبود طول عضلات، کاهش درد و ریسک زمین خوردن است.
متخصص فیزیوتراپی بر روی تمرینات تقویت کننده سیستم حرکتی و عضلاتی که در راه رفتن نقش دارند تمرکز خواهد کرد.
این حرکات به کودک برای اصلاح الگوی راه رفتن کمک خواهد کرد.
برنامه درمان در منزل نیز با هدف کمک بیشتر به کودک طراحی می شود. و برای والدین توضیح داده خواهد شد.
سایر متخصصانی که به کودک کمک می کنند
متخصص فیزیوتراپی در صورت نیاز کودک را به یکی از پزشکان زیر ارجاع خواهد داد:
مراجعه به متخصص ارتوپد یا پا پزشک برای ارزیابی شرایط پا و طراحی کفی یا کفش مخصوص به منظور بهبود راه رفتن کودک توصیه می شود.
استفاده از کفش و کفی طبی فقط در کودکانی استفاده می شود که طول عضله ساق پای آنها عادی است.
شواهد محدودی در ارتباط با استفاده از ارتوز وجود دارد. اما برخی از خانواده ها ادعا می کنند نتایج مثبتی بر راه رفتن کودکشان داشته است.
در برخی موارد مراجعه به متخصص ارتوپدی به منظور انجام عمل جراحی و افزایش طول تاندون یا تزریق بوتاکس ضروری است.
عمل جراحی در کودکانی توصیه می شود که نمی توانند مچ پای خود را بچرخانند. و به این ترتیب روی پنجه پا راه می روند.
گچ گرفتن پا به تدریج باعث کشش عضله ساق می شود. پای کودک باید به مدت چند هفته از ناحیه زیر زانو درون گچ قرار بگیرد.
مسائل و مشکلات پیش رو
برخی از مشکلاتی که در درمان این اختلال بروز می کند عبارت است از زمان بر بودن فرایند درمان و مختل کردن زندگی روزمره.
در برخی موارد راه رفتن کودک روی پنجه بهبود پیدا می کند و گاهی اوقات شدت آن بیشتر می شود.
اصلاح این الگوی حرکتی مستلزم صرف زمان است.
شروع برنامه و بهبود راه رفتن کودک با تاثیرات زیادی بر کیفیت زندگی فرزندان و کودکان همراه است.
آیا دلایل نگران کننده ای که در اینترنت نوشته شده واقعی است؟
در صورتی که کودک پس از سن دو سالگی همچنان روی پنجه خود راه برود بهتر است به متخصص مراجعه گردد. تا احتمال وجود سایر اختلالات رد شود.
باید در ابتدا به پزشک عمومی مراجعه کرد تا در صورت لزوم کودک را به متخصص ارجاع دهد.
در صورت نیاز متخصص اطفال یا متخصص فیزیوتراپی کودکان درخواست انجام ارزیابی های بیشتر را می دهد.
پدر و مادرها باید به طور کامل عملکرد جسمانی کودک خود و رشد او را در نظر داشته باشند. تا پزشک بتواند بر اساس آنها سایر اختلالات جدی را رد نماید.
آیا کودکی که روی پنجه راه می رود دچار اختلال طیف اوتیسم است؟
در برخی موارد اختلال طیف اوتیسم یکی از دلایل راه رفتن کودک روی پنجه است.
در صورتی که کودک بیش از دو سال سن داشته باشد و همچنان روی پنجه راه برود باید از لحاظ اختلال طیف اوتیسم ارزیابی گردد.
در این شرایط پزشک به بررسی سایر علائم و نشانه های اوتیسم می پردازد.
برخی از این علائم عبارتند از:
انجام دادن حرکات تکراری، علاقه مفرط به یک شی، عدم تمایل به حضور در جامعه و مهارت های عدم تمایل به حضور در جامعه، ضعیف بودن مهارت های برقراری ارتباط، اجتناب از برقراری تماس چشمی.
آیا کودک به عمل جراحی نیاز دارد؟
در مواردی که سایر روش های درمانی کمکی به اصلاح راه رفتن کودک نکرده باشند و در کیفیت زندگی کودک پایین آمده باشد عمل جراحی توصیه می شود.
در عمل جراحی پزشک افزایش طول تاندون آشیل در قسمت پشت مچ می پردازد.
این روش در کودکانی که با محدودیت شدید حرکتی مواجه هستند با نتایج مثبتی همراه است.
جراح ارتوپد پس از ارزیابی همه شرایط، انجام عمل جراحی را توصیه خواهد کرد.
آیا ماساژ درمانی تاثیری در بهبود الگوی راه رفتن کودک دارد؟
هیچ گونه شواهدی برای تاثیر ماساژ درمانی در بهبود راه رفتن کودکان بر روی پنجه وجود ندارد.
ماساژ باعث کاهش گرفتگی و کشش بهتر عضلات ساق می شود. همچنین در برخی از کودکان باعث کاهش درد و ناراحتی خواهد شد.
آیا باید کودک را مجبور به درست راه رفتن کرد؟
شواهد محدودی در ارتباط با تذکر کلامی به منظور بهبود الگوی حرکتی و راه رفتن روی پاشنه وجود دارد.
تشویق کردن کودک در کنار سایر روش های درمانی تقویت و کشش عضلات پا موثر است.
آیا این اختلال در دوران بزرگسالی نیز برطرف نمی شود؟
راه رفتن روی پنجه با تاثیرات بلند مدت بر راه رفتن همراه است.
برخی از این عوارض عبارت است از:
زمین خوردن مداوم، ناهنجاری های ساختاری استخوان و عضله و رباط در دوران پیری، سفتی عضلات ساق و ران، افزایش ریسک آسیب دیدگی مچ پا، درد پا یا سایر مشکلاتی که در دوران بزرگسالی و نحوه راه رفتن تاثیرات منفی می گذارند، کاهش کیفیت زندگی و ناتوانی در انجام دادن فعالیت های مورد علاقه.
آیا کودکانی که روی پنجه راه می روند ورزشکاران موفقی خواهند شد؟
کودکانی که روی پنجه راه می روند همانند همه کودکان مهارت های جسمانی بالایی دارند.
برخی از کودکان علیرغم الگوی حرکتی متفاوت با تکیه بر قدرت عضلات ساق پای خود در گروه دوندگان سرعتی قرار دارند.
تعدادی از این کودکان توانایی جسمانی کمتری دارند که باید توسط پدر و مادر تشویق شوند. تا به تدریج عملکرد حرکتی آنها افزایش پیدا کند.
در صورت عدم تاثیر گذاری روش های فوق چه باید کرد؟
پس از آنکه مشکل راه رفتن کودک روی پنجه تشخیص داده شد پزشک از روش های مختلف برای اصلاح الگوی حرکتی او استفاده می کند.
در صورتی که پدر و مادر قصد اصلاح الگوی حرکتی کودک خود را داشته باشند باید ابتدا به بررسی تاثیرات آن بر زندگی کودکشان بپردازند.
اولین مرحله برای بهبود راه رفتن کودک، مشخص کردن عوارض منفی آن است.
در صورتی که هیچ یک از روش های درمانی بالا تاثیری در بهبود راه رفتن کودک نداشته باشند باید نظر پزشک دیگری را نیز جویا شد.
در چنین شرایطی پدر و مادر می توانند به یک تصمیم قطعی دست پیدا کنند. و به بهبود کودکشان کمک نمایند.
بیشتر بخوانید: کلینیک کار درمانی غرب تهران
متخصصین فیزیوتراپیست و کاردرمان گر ما در کلینیک یادمان پس از معاینه کودک شما در انتخاب بهترین راهکارهای درمان مشکل راه رفتن کودک تان به شما کمک خواهند کرد.
برای دریافت نوبت فیزیوتراپی در غرب تهران با شماره های 02188088541 / 02188074196 تماس بگیرید.