رباط صلیبی زانو از فیبرهای کلاژن که بصورت یک رشته ضخیم از بافت به شکل طناب به یکدیگر متصل شده اند تشکیل شده است.
فیزیوتراپی برای درمان و توانبخشی آسیب های رباط صلیبی زانو درمان های مختلفی را بسته به نوع آسیب ارائه می دهد. که در این مقاله به آنها خواهیم پرداخت.
رباط ها استخوان ها را به یکدیگر متصل کرده و از مهمترین مفاصل تثبیت کننده هستند.
مفصل زانو دارای چهار رباط اصلی است که دوتای آن داخل مفصل زانو (رباط های صلیبی قدامی و خلفی) و دو رباط دیگر در خارج از مفصل (رباط های طرفی داخلی و جانبی) قرار دارند.
درباره آسیب های رباط زانو بیشتر بدانید
رباط های زانو بر اثر یک کشش ناگهانی آسیب می بینند. و بسته به تعداد فیبرهای کلاژن صدمه دیده نتیجه آن آسیب دیدگی جزئی (رگ به رگ شدن یا پارگی درجه 1 یا 2) یا پارگی کامل رباط (درجه 3) خواهد بود.
علائم به نوع پارگی و شدت آسیب بستگی دارد. اما این مشکل به طور معمول با درد موضعی، کبودی و کاهش حرکت همراه است.
همچنین صدای تق بلند یا صدای پارگی، تورم و احساس ضعف یا بی ثباتی هنگام راه رفتن در آسیب دیدگی های رباط دیده می شود.
چه عواملی باعث آسیب به رباط زانو می شود؟
شایع ترین و جدی ترین آسیب های رباط زانو شامل صدمات به رباط صلیبی قدامی (ACL) و رباط طرفی داخلی (MCL) است.
آسیب های رباط صلیبی قدامی (ACL)
آسیب رباط صلیبی قدامی معمولاً هنگام تغییر سمت یا چرخش سریع، توقف ناگهانی یا فرود نادرست بعد از پرش رخ می دهد. (تمام این ها آسیب های رباط صلیبی قدامی غیر تماسی هستند).
این حرکات بیشتر در ورزش هایی مانند نتبال، فوتبال، بسکتبال و ژیمناستیک اتفاق می افتد.
آسیب ACL هنگام تکل یا برخورد با بازیکن دیگر (آسیب ACL تماسی) یا افتادن در حالت نامناسب هنگام اسکی کردن کمتر دیده می شود.
آسیب های رباط صلیبی قدامی معمولاً هنگامی اتفاق می افتند که پای ورزشکار با زمین در تماس باشد و زانو ناگهان و با فشار به عقب برگردد. یا هنگامی که زانو اندکی خم و به سمت داخل جمع شود.
از نظر آماری زنان جوان و افراد دارای سابقه خانوادگی بیشتر در معرض خطر ACL هستند.
آسیب های رباط طرفی داخلی (MCL)
MCL هنگام کشیدگی قسمت پایینی پا (استخوان ران) به سمت خارج اتفاق می افتد. و منجر به پارگی رباط ها در قسمت داخلی زانو می شود.
صدمات رباط طرفی داخلی معمولاً هنگام زمین خوردن، برخورد یا افتادن بر روی یک بازیکن دیگر، هنگام اسکی کردن یا گیر کردن پا یا اسکی اتفاق می افتد. و باعث می شود زانو به سمت داخل حرکت کند.
آسیب های رباط صلیبی خلفی (PCL)
صدمات رباط صلیبی خلفی (PCL) کمتر از آسیب های ACL یا MCL دیده می شود.
رباط صلیبی خلفی احتمالاً هنگام افتادن روی زانوی بسیار خمیده، یا کشیدگی بیش از حد زانو هنگام افتادن بازیکن از جلو که با حرکت استخوان ساق متصل به استخوان ران به سمت عقب باعث وارد شدن فشار بیش از حد به زانو می شود اتفاق می افتد.
صدمات رباط صلیبی خلفی به طور معمول با صدمات غضروف در ارتباط است.
چگونه بفهمم رباط زانو آسیب دیده است؟
علائم بسته به آسیب دیدگی اصلی رباط زانو و شدت آن متفاوت خواهند بود. معمولاً صدمات کامل رباط صلیبی قدامی با صدای تق بلند یا ترک خوردن همراه است. و در ابتدا بسیار دردناک است.
بر اساس گزارشات اکثر مردم قادر به بازی کردن نیستند و هنگام راه رفتن می لنگند.
با این حال درد برخی از افراد در طول چند دقیقه از بین می رود. و می توانند بدون هیچگونه درد و ناپایداری بایستند، راه بروند و حتی بدوند و گاهی نیز به زمین بازی بازگردند.
سپس زمانی که سعی می کنند جهت را تغییر دهند احتمال دارد زانویشان حرکت نکند.
زانو معمولاً طی چند ساعت متورم می شود. بطور کلی دردناک بوده (به خصوص در قسمت پشت و خارج از زانو) و هنگام کامل خم و صاف کردن احساس ضعف خواهد داشت.
صدمات MCL با درد قسمت داخلی زانو، تورم جزئی و محدودیت حرکتی همراه است. و تمام این علائم بسته به شدت آسیب دیدگی رباط متفاوت هستند.
پارگی کامل (MCL درجه 3) احتمالاً زمان آسیب دیدگی صدا داده و هنگام راه رفتن با احساس ضعف همراه است.
آسیب های صلیبی خلفی معمولاً همراه با درد گسترده در قسمت پشت زانو و کاف همراه است. اما تورم مگر در صورت آسیب دیدن سایر ساختارها بسیار کم دیده می شود.
متخصص فیزیوتراپی پزشک معالج یا جراح می تواند زانو را برای مشخص کردن رباط یا گروهی از رباط های آسیب دیده و شدت آسیب دیدگی معاینه کند. و در صورت لزوم شما را برای تصویربرداری ارجاع دهد.
فیزیوتراپی چگونه می تواند به آسیب های رباط زانو کمک کند؟
متخصص فیزیوتراپی می تواند درباره درمان معمول برای رباط آسیب دیده مانند تجویز برنامه توانبخشی فیزیکی شما را راهنمایی کند.
برای تمام آسیب دیدگی های رباط زانو لازم است حرکت مجددا بازیابی شود. هرگونه تورم را کاهش داده و عضلات تقویت کننده زانو و الگوی طبیعی راه رفتن را بهبود ببخشید.
پارگی کامل رباط صلیبی قدامی بهبود نمی یابد. بنابراین درمان معمولاً شامل بازسازی رباط آسیب دیده با تاندون همسترینگ یا کاسه زانوی خود فرد است. یا تمرین دادن عضلات اطراف برای تثبیت مفصل زانو.
متخصص فیزیوتراپی برای کمک به تصمیم گیری برای اقدامات بعدی جهت درمان آسیب رباط درباره اهداف ورزشی، نیازهای شغلی و عملکرد زانو با شما صحبت خواهد کرد.
این صحبت ها شامل لزوم گذراندن یک دوره توانبخشی فیزیکی برای ارزیابی میزان بازیابی عملکرد زانو و یا نیاز به عمل جراحی رباط صلیبی قدامی اولیه برای بازسازی زانو خواهد بود.
برنامه توانبخشی برای به حداقل رساندن خطر آسیب دیدگی زانو بر بازیابی قدرت عضلات، خصوصاً عضلات چهارسر ران، همسترینگ و عضلات باسن و عادی سازی الگوهای دویدن، پریدن، فرود و چرخش تمرکز دارد.
در حالت ایده آل لازم است قبل از جراحی یک برنامه پیش توانبخشی 2 تا 3 ماهه را بگذرانید. میزان پاسخ به این برنامه سرنخ هایی درباره نیاز به عمل جراحی و یا دنبال کردن برنامه مدیریت محافظه کارانه فراهم می کند.
متخصص فیزیوتراپی بسته به شدت و درجه آسیب رباط طرفی داخلی در زمان بهبودی برای محافظت از رباط برای شما یک زانو بند تجویز خواهد کرد.
تمرینات حرکتی بدون درد به شما در بازیابی حرکت زانو، و تمرینات تقویتی عضلات چهار سر، همسترینگ و عضلات باسن به حمایت از زانو کمک خواهند کرد.
اغلب برای بازگشت به ورزش با توجه به شدت آسیب دیدگی بین 2 تا 6 هفته پس از آسیب دیدگی برای کمک به رباط طرفی داخلی از تکنیک بستن استفاده می شود.
در صدمات صلیبی خلفی متخصص فیزیوتراپی بسته به شدت آسیب دیدگی برای 4 تا 6 هفته اول زانو بند تجویز می کند.
تمرینات حرکتی بدون درد و یک برنامه توانبخشی فیزیکی در بهبود این آسیب نقش مهمی دارند. از جمله تمرینات تقویت کننده عضلات چهار سر ران.
بیشتر بخوانید: فیزیوتراپی بعد از جراحی زانو
فیزیوتراپی تا چه اندازه برای درمان آسیب های رباط زانو مؤثر است؟
صدمات ACL
بر اساس یک آزمایش اخیر در سوئد، میان گروه های درمانی برنامه توانبخشی فیزیکی طراحی شده و جراحی بازسازی ACL فوری یا با تأخیر در نتایج درد و علائم زانو، فعالیت های روزمره و فعالیت های ورزشی و تفریحی در دو و پنج سال پس از آسیب هیچ تفاوت قابل توجهی وجود ندارد.
تقریباً 50 درصد بیماران مبتلا به رباط صلیبی قدامی انتخاب شده در این مطالعه به بازسازی ACL احتیاج داشتند. چراکه زانوی آن ها حتی پس از اتمام برنامه توانبخشی فیزیکی قدرت کافی نداشت.
بیماران معمولاً 9 تا 12 ماه قبل از رسیدن به قدرت و ثبات لازم برای بازگشت به ورزش های قبلی خود برنامه های توانبخشی فیزیکی (به همراه جراحی یا بدون آن) را می گذرانند.
توصیه می شود سه ماه قبل از جراحی تحت نظارت یک متخصص فیزیوتراپی در یک برنامه پیش توانبخشی شرکت کنید.
این کار به شما، خانواده، متخصص فیزیوتراپی و جراح اجازه می دهد درباره جراحی فوری یا با تأخیر، مدیریت محافظه کارانه و همچنین بهبود نتیجه جراحی از نظر فیزیکی و عاطفی تصمیم آگاهانه بگیرید.
نتیجه طولانی مدت راهکارهای درمانی رباط صلیبی قدامی مشخص نیست. اما از نظر برخی محققان خطر پارگی غضروف در صورت به تأخیر انداختن جراحی بازسازی ACL بیشتر است.
بسیاری افراد پس از آسیب دیدگی زانو بدون توجه به گزینه درمانی انتخابی همچنان دچار مشکل می شوند.
بیشتر بخوانید: فیزیوتراپی رباط صلیبی زانو ACL
آسیب رباط طرفی داخلی (MCL)
بر اساس مطالعات، توانبخشی فیزیکی به اندازه عمل جراحی در بازگشت به ورزش و حتی برای پارگی کامل MCL نیز مؤثر است.
جراحی MCL گاهی همراه با جراحی بازسازی ACL انجام می شود. توانبخشی برای آسیب MCL به طور کلی بسته به شدت آسیب اولیه بین 2 تا 6 هفته طول خواهد کشید.
آسیب رباط صلیبی خلفی (PCL)
صدمات PCL بسته به شدت آسیب معمولاً با یک برنامه توانبخشی فیزیکی و به همراه یا بدون زانو بند قابل کنترل است.
عمل جراحی به طور معمول تنها برای PCL به همراه آسیب دیدگی سایر ساختارهای مهم زانو در نظر گرفته می شود. زمان بهبودی با توجه به شدت آسیب متغیر بوده اما به طور کلی 4 تا 12 هفته طول خواهد کشید.
در خانه چه کاری می توانم انجام دهم؟
دنبال کردن یک برنامه توانبخشی فیزیکی برای بهبودی تمام آسیب های رباط زانو بسیار مهم است. حتی در صورتی که عمل جراحی باعث بهبودی یا بازسازی رباط آسیب دیده شده باشد.
برنامه توانبخشی مخصوص رباط اصلی آسیب دیده، شدت آسیب و ورزشی است که قصد دارید دوباره انجام دهید.
می توانید با کامل کردن تمریناتی که متخصص فیزیوتراپی برای شما تجویز کرده است به پیشرفت درمان کمک کنید.
همچنین لازم است از توصیه های درمانی متخصص یا جراح خود پیروی کنید. حتماً استراحت کرده و از کمپرس سرد استفاده کنید.
همچنین مراقب حرکات چرخشی که باعث کشیدگی رباط بهبود یافته می شود باشید.
چه مدت طول می کشد تا بهتر شوم؟
پس از بهبود آسیب رباط زانو با متخصص فیزیوتراپی درباره ورزش های جایگزین بی خطر صحبت کنید.
برای تشخیص و درمان آسیب های زانو از جمله آسیب رباط می توانید با مراجعه به کلینیک یادمان از خدمات متخصصان ارتوپدی و برای توانبخشی از خدمات تیم فیزیوتراپی ما بهره مند شوید.
برای دریافت نوبت و کسب اطلاعات بیشتر با شماره های زیر تماس بگیرید.
شماره های تماس کلینیک فیزیوتراپی یادمان : 02188088541 / 02188074196