فیزیوتراپی برای سلامت روده و مثانه

در مردان و همچنین در زنان مشکلات مختلفی در ارتباط با مثانه، روده یا سایر اندام های وابسته به لگن وجود دارد. کنترل ضعیف مثانه یا روده وهر نوع درد مربوط به لگن و پرولاپس از شایع ترین مشکلات لگن هستند که فیزیوتراپی می تواند در درمان آنها مفید باشد.

عضلات کف لگن نقش مهمی در درمان خواهند داشت.

موارد شایع در رابطه با سلامت روده و مثانه چیست؟

شایع ترین مشکلات شامل شرایط زیر است. درمان برای هر شخص متفاوت بوده و معمولاً شامل آموزش و تمرین های خاص می باشد.

بی اختیاری

21 درصد از کل استرالیایی های بالای 15 سال به بی اختیاری ادرار، بی اختیاری مدفوع یا هر دو مشکل مبتلا هستند.

بی اختیاری ادرار نشت ناگهانی ادرار از مثانه است.

شایع ترین دلایل این بیماری استرس جسمی مانند ورزش یا سرفه، بی اختیاری ادرار استرسی یا اضطراب برای رفتن به توالت و نرسیدن بموقع، بی اختیاری ادرار و یا عدم توانایی خالی کردن کامل مثانه و پر شدن بیش از حد آن است.

بی اختیاری مدفوع شامل خارج شدن تصادفی باد و مدفوع و لکه دار شدن لباس زیر است.

بی اختیاری ادرار در مردان پس از جراحی یا پرتودرمانی پروستات و در زنان پس از زایمان شایع است.

همچنین بسیاری از خانم های جوان که ورزش های شدید انجام می دهند نیز به بی اختیاری ادرار یا مدفوع مبتلا هستند.

در نتیجه این مسئله تنها به سن مرتبط نبوده و شایع بودن این شرایط به معنای عادی بودن آن نیست و نباید با این مشکل زندگی کنید.

تکرر ادرار، فوریت یا ادرار بیش از حد در طول شب (نوکتوریا)

در این شرایط بسیار زیاد (بیش از 5 تا 7 بار در روز) به توالت می روید، احساس می کنید لازم است بطور ناگهانی و سریع مثانه خود را خالی کنید یا برای تخلیه مثانه در طول شب بیش از یک بار از خواب بیدار می شوید.

احتمال دارد برخی افراد مثانه بیش فعال داشته باشند که شرایطی است که مثانه بیش از حد معمول منقبض می شود و برخی دیگر نیز نمی توانند مثانه خود را به طور کامل تخلیه کنند.

یبوست

یبوست مشکل در تخلیه مدفوع سفت است و شاید احساس کنید اصلاً یا بطور کامل نمی توانید مدفوع کنید و یا مجبورید فشار زیادی وارد کنید.

پرولاپس اندام های لگن

احتمال دارد زنان افتادگی مثانه، روده یا رحم به سمت واژن داشته باشند.

از هر پنج زن استرالیایی یک نفر از جمله زنانی که هنوز زایمان نکرده اند (هر چند نادر) در طول زندگی یکبار تحت عمل جراحی پرولاپس لگن قرار می گیرند.

علائم این بیماری شامل احساس وجود توده در واژن، احساس درد یا سنگینی در واژن، درد کمر و در موارد جدی تر ترشحات و خونریزی است.

درد لگن

بسیاری از زنان و مردان درد لگن را تجربه می کنند.

این مشکل شامل مواردی مانند درد هنگام ادرار یا مدفوع کردن، درد هنگام رابطه جنسی، درد شدید قائدگی و هرگونه درد دیگر در ناحیه لگن و گاهی عفونت ادراری است.

دلیل مشکلات روده و مثانه چه چیزی می تواند باشد؟

در اکثر مواقع بیش از یک دلیل برای بروز این مشکلات وجود دارد.

دلایل شامل:

• عادات سبک زندگی نامناسب (مانند اضافه وزن، خوردن غذاهای ناسالم و نوع ورزشی که انجام می دهید)
• وضعیت بدنی نامناسب در حالت کلی یا هنگام ورزش
• عضلات ضعیف کف لگن
• شل نکردن عضلات کف لگن
• آسیب عصب نخاعی یا لگن
• آسیب بافت های پیوندی و حتی واکنش های محافظتی ناشی از فعالیت بیش از حد مغز در صورت احساس وجود مشکل

از کجا بدانم مشکلات مثانه و روده من نیازمند فیزیوتراپی یا مراقبت های پزشکی دیگر است؟

در صورت از دست دادن ناگهانی کنترل مثانه و روده ها (بی اختیاری مثانه و روده یا یبوست)، احساس درد شدید کمر و بی حسی در ناحیه نشیمنگاه (کشاله های ران، باسن و داخل ران ها که بر روی زین قرار می گیرد) باید سریعاً به دنبال مراقبت پزشکی باشید.

این علائم می توانند در اثر یک بیماری نادر اما جدی که منجر به تورم شدید ناحیه اطراف اعصاب نخاعی می شود ایجاد شوند.

در غیر این صورت متخصص فیزیوتراپی آموزش دیده در زمینه سلامت مثانه و روده قادر به تشخیص و درمان بوده و همچنین در صورت لزوم با سایر متخصصان پزشکی ارتباط برقرار خواهد کرد.

آیا پس از عمل جراحی باید نگران عدم کنترل مثانه و روده باشم؟

جراحی های خاص می توانند خطر ابتلا به کنترل ضعیف مثانه یا روده را افزایش دهند.

به عنوان مثال تا 87 درصد مردان پس از عمل جراحی پروستات دچار بی اختیاری ادرار می شوند اما اکثر آن ها طی یک سال پس از عمل  بهتر شده یا کاملاً بهبود می یابند.

برداشتن پروستات از طریق عمل جراحی یا پرتودرمانی می تواند در کنترل مثانه برای نگه داشتن ادرار تغییر ایجاد کند.

همچنین زنان در صورت پارگی پرینال درجه سه یا چهار (عضلات اسفنکتر مقعد) هنگام زایمان در معرض خطر کنترل ضعیف روده قرار می گیرند.

هرچند احتمال دارد این عدم کنترل تا زمان یائسگی اتفاق نیفتد.

فیزیوتراپی چگونه می تواند به مسائل مربوط به بی اختیاری کمک کند؟

فیزیوتراپی کف لگن به روش های زیر می تواند به مشکلات بی اختیاری کمک کند:

آموزش و مشاوره

توضیح درباره دلیل بروز این مشکل و چگونگی تغییر برخی عادات سبک زندگی در صورت کمک به مشکل

تمرینات عضلات کف لگن و شکم

این تمرینات می توانند به تقویت یا شل کردن ماهیچه های پشتیبان مثانه و روده کمک کنند. انجام تمرینات عضلات شکمی برای کنترل صحیح تنفس، قدرت مرکز بدن یا کمک به عضلات کف لگن مهم است.

یک برنامه تقویتی یا آرامشی به طور خاص برای شما طراحی شده و چگونگی گنجاندن آن ها در فعالیت های روزمره یا انجام سایر تمریناتی که از آن ها لذت می برید به شما آموزش داده خواهد شد.

شیاف های واژینال

برخی خانم ها می توانند از یک وسیله سیلیکونی که در داخل واژن قرار گرفته و به کنترل مثانه کمک می کند استفاده کنند.

این وسیله مانند یک تیوب پنبه ایست که در آن داخل واژن قرار داده شده و آن را احساس نخواهید کرد. می توان از این وسیله روزانه یا تنها زمان نیاز در ورزش استفاده کرد.

فیزیوتراپی تا چه اندازه برای مشکلات روده و مثانه مؤثر است؟

تحقیقات نشان می دهد که انجام تمرینات عضلات کف لگن به کنترل مثانه و روده در زنان و مردان کمک می کند.

برخی زنان مبتلا به بی اختیاری ادرار متوجه شده اند که استفاده از یک نوع خاص شیاف که در داخل واژن قرار داده می شود به کنترل مثانه و گاهی علائم پرولاپس لگن کمک می کند.

نشان داده شده است ابزارهای آزمایشی و درمانی ویژه ای که متخصصان فیزیوتراپی برای مشکلات روده (مانند انواع خاص یبوست و بی اختیاری) استفاده می کنند برای بهبود علائم و ایجاد تغییر در کیفیت زندگی موثر است.

در خانه برای کمک به مشکلات مثانه و روده چه کاری می توانم انجام دهم؟

حالت نشستن در توالت

هنگام نشستن در توالت به خصوص برای مدفوع کردن در زیر پاهایتان بلوک، کتاب یا چهارپایه کوچک قرار دهید (با این کار زانوها بالاتر از باسن نگه داشته می شوند).

کمر را صاف و شکم را شل کرده و بازوها را به راحتی بر روی پاها قرار دهید.

از فشار بیش از حد برای تخلیه مثانه یا روده خودداری کنید

ابتدا باید آرام باشید و عضلات کف لگن را شل کنید (دستورالعمل های زیر را دنبال کنید).

در صورتی که هنگام خالی کردن روده هیچ اتفاقی نیفتاد سعی کنید صدایی شبیه به گاو تولید کنید (با این کار شکم بجای سفت شدن و کشیدگی به داخل به سمت بیرون حرکت می کند).

نمودار مدفوع بریستول

این نمودار هفت نوع مدفوع را نشان می دهد. تمام افراد دارای عادت های مختلف روده ای هستند اما نکته مهم نرم بودن مدفوع و حرکت راحت آن است.

در موقعیت های مختلف مراقب عضلات کف لگن باشید

موقعیت هایی مانند دراز کشیدن بر روی پشت، نشستن، ایستادن و هنگام انجام تمرینات

انقباض و شل کردن عضلات کف لگن

در موقعیتی که راحت هستید تصور کنید می خواهید ادرار خود را نگه دارید (فشرده کردن و بالا کشیدن عضلات کف لگن) و سپس عضلات را به آرامی شل کنید.

به احساس انقباض و شل کردن توجه کنید. سعی کنید نحوه نفس کشیدن خود را تغییر داده و همراه با دم عضلات را شل کرده، سپس به همراه بازدم عضلات را منقبض کنید.

همچنین می توانید انقباض را به مدت 3 تا 5 ثانیه قبل از شل کردن عضلات نگه دارید. 5 تا 10 مرتبه این حرکات را تکرار کنید.

مهارت

عادت کنید قبل از تخلیه بینی، سرفه، عطسه، بلند کردن کودکان، بلند شدن از روی صندلی و سایر موارد به سرعت عضلات کف لگن خود را فشرده کرده و بالا بکشید.

چه مدت طول می کشد تا دوباره به حالت عادی بازگردم؟

افراد متفاوت هستند و شاید حالت عادی برای شما از نظر یک شخص دیگر متفاوت باشد.

از نظر اکثر افراد با تغییرات کوچک تفاوت بزرگی در علائم ایجاد می شود و احساس می کنند در طی یک ماه اول بهبود می یابند.

بهبود کامل حتی در صورت امکان در برخی افراد می تواند تا یک سال طول بکشد.

بیشتر بخوانید : فیزیوتراپی شکستگی لگن

فیزیوتراپی می تواند با تقویت عضلات کف لگن در درمان مشکلات کنترل مثانه و روده و بی اختیاری مفید باشد.

برای دریافت مشاوره و دریافت برنامه تمرینی و درمانی شخصی به کلینیک یادمان مراجعه کنید.

برای دریافت نوبت می توانید با شماره های 02188088541 – 02188074196 تماس بگیرید.

آدرس و اطلاعات تماس با کلینیک فیزیوتراپی یادمان