دیسپلازی تکاملی ران اختلالی است که در آن سر استخوان ران تناسب مناسبی با قسمت کاسه مانند ندارد.
این اختلال گاهی اوقات به صورت دررفتگی شدید ران بروز می کند که در آن بخش گوی مانند از درون کاسه خارج شده است.
در برخی موارد نیز سر مفصل ران به طور صحیح درون کاسه قرار نمی گیرد.
سلامت ران به حفظ کیفیت زندگی کمک می کند اما در صورتی که این مفصل به طور صحیح تکامل پیدا نکند فرد در آینده دچار مشکلات بیشتر خواهد شد.
منظور از دیسپلازی تکاملی مفصل ران چیست؟
ران یک مفصل گوی و کاسه است که در حالت طبیعی سر مفصل به طور کامل درون بخش کاسه مانند لگن قرار می گیرد.
دیسپلازی تکاملی ران یک اختلال شایع در میان کودکان است و تقریباً از هر هزار کودک یک نفر به آن مبتلا می شود.
این اختلال در میان دختران شایع تر از پسران است و یک یا هر دو مفصل را درگیر می کند.
علت بروز این اختلال به طور دقیق مشخص نیست اما تصور می شود که فاکتورهای محیطی و ژنتیکی بر نحوه تکامل ران تاثیر می گذارند.
این فاکتورها باعث می شوند که مفصل ران کودک به طور صحیح تکامل پیدا نکند.
فاکتورهای خطر در بروز این اختلال عبارتند از سابقه خانوادگی ابتلا به دیسپلازی تکاملی مفصل ران و بریچ بودن جنین.
در صورتی که این فاکتورهای خطر در جنین وجود داشته باشد باید در هفته ششم بارداری به طور دقیق در سونوگرافی ران بررسی شوند.
ارزیابی کامل جنین پس از تولد اهمیت بسیار زیادی در تشخیص دیسپلازی تکاملی ران دارد.
سایر فاکتورهای خطر عبارتند از:
- چند قلویی
- کاهش مایع آمنیوتیک درون رحم
- بدشکلی پا در هنگام تولد
- تورتیکولی مادرزادی عضلانی
- بدشکلی سر
در چه مواردی کودک به مداخلات پزشکی نیاز دارد؟
همیشه امکان تشخیص دیسپلازی تکاملی ران در نوزادان و در هنگام انجام معاینات بالینی از پا و ران وجود ندارد.
در صورتی که هر گونه نگرانی درباره دیسپلازی تکاملی ران وجود داشته باشد پزشک درخواست انجام سونوگرافی را خواهد داد.
اگرچه در تعداد زیادی از موارد دیسپلازی تکاملی ران در هنگام تولد تشخیص داده می شود در برخی دیگر از کودکان قابل تشخیص نیست.
این اختلال زمانی تشخیص داده می شود که کودک شروع به راه رفتن می کند.
در این شرایط مراجعات منظم به پزشک برای ارزیابی کودک اهمیت بسیار زیادی دارد.
در صورتی که هر گونه نگرانی در ارتباط با مفصل ران کودک وجود داشته باشد مانند چروکیدگی پوست ران و باسن، سفتی ران یا اختلاف طول پاها باید به پزشک مراجعه کرد.
پس از آنکه این اختلالات تشخیص داده شد باید کودک را نزد جراح ارتوپد اطفال برد. تا در صورت نیاز به درمان با بریس را شروع کند.
آیا دیسپلازی تکاملی ران یک اختلال نگران کننده است؟
این اختلال در کودکان و نوزادان باعث بروز درد نمی شود. همچنین منجر به تاخیر در رشد حرکتی آنها نخواهد شد.
در صورتی که این اختلال در دوران نوزادی تشخیص داده نشود کودک در دوران نوجوانی و اوایل بزرگسالی دچار درد و آرتروز خواهد شد.
درمان زود هنگام به کمک بریس نتایج خوبی را به وجود می آورد.
اکثر کودکان با توجه به شرایط سنی و شدت دیسپلازی تکاملی ران باید ۳ تا ۶ ماه از بریس استفاده کنند.
کودکان بزرگتر از ۶ ماه برای درمان این اختلال به انجام عمل جراحی نیاز دارند.
فیزیوتراپی دیسپلازی یا اختلال تکاملی مفصل ران
متخصص فیزیوتراپی کودکان از روش های زیر برای درمان این اختلال استفاده خواهد کرد:
- در صورتی که ران کودک سفت باشد متخصص فیزیوتراپی انجام تمرینات کششی سبک را توصیه خواهد کرد.
- متخصص فیزیوتراپی علاوه بر استفاده از بریس نکاتی را در ارتباط با نحوه بازی کردن و قرار دادن کودک در شرایط مناسب توضیح خواهد داد.
- متخصص فیزیوتراپی به درمان دیسپلازی تکاملی ران ناشی از کجی و بدشکلی سر خواهد پرداخت.
آیا استفاده از بریس باعث تاخیر در رشد کودک می شود؟
پاسخ این سوال منفی است و بریس باعث تاخیر در رشد کودکان نخواهد شد.
کودک نحوه راه رفتن با بریس را یاد می گیرد یا پس از اتمام زمان استفاده از بریس شروع به صحیح راه رفتن خواهد کرد.
کودک در هنگام استفاده از بریس قادر به چرخیدن، ایستادن، راه رفتن و سینه خیز رفتن خواهد بود.
معمولاً کودکان در هنگام استفاده از بریس یا پس از اتمام درمان با آن نیازی به فیزیوتراپی نخواهند داشت.
چه اقداماتی را باید در منزل انجام داد؟
- باید از قنداق کردن کودک و بستن پاهای او خودداری کرد. زیرا این کار ریسک بروز دیسپلازی تکاملی ران را افزایش خواهد داد. هنگامی که کودک می خوابد باید پاهای او آزاد باشد.
- بهتر است پدر و مادر از کیسه مخصوص حمل کودک استفاده کنند که پاهای او را از هم جدا می کند.
- باید کودک در موقعیت های مختلف قرار بگیرد تا سیستم حرکتی او به طور کامل رشد کند. به عنوان مثال در حالت خوابیده و نشسته و پهلو قرار بگیرد.
- باید شکل سر کودک ارزیابی شود کودک باید توانایی خوابیدن روی هر دو طرف سر خود را داشته باشد. کودکانی که فقط روی یک طرف می خوابند بیشتر از سایرین دچار بدشکلی سر خواهند شد.
- باید به طور منظم کودک توسط پزشک ارزیابی شود تا پزشک از رشد صحیح ران او اطمینان حاصل نماید.
بیشتر بخوانید: پا چنبری یا بدشکلی پای نوزادان و کودکان
برای تشخیص و درمان دیسپلازی تکاملی مفصل ران زیر نظر متخصصین فیزیوتراپی به کلینیک یادمان در شهرک غرب تهران مراجعه کنید.
شماره های تماس کلینیک فیزیوتراپی یادمان : 02188088541 / 02188074196