سیاتیک چیست؟ علت، تشخیص و درمان سیاتیک

سیاتیک چیست و چه علائمی دارد؟

سیاتیک به دردی اشاره می کند که در سرتاسر مسیر عصب سیاتیک از نیمه پایینی کمر در لگن و ران و به سمت پایین هر پا منشعب می شود. معمولا سیاتیک تنها یک طرف از بدنتان را تحت تاثیر قرار می دهد.

سیاتیک معمولا زمانی رخ می دهد که یک دیسک درگیرِ فتق (بیرون زده) شده باشد، زائده استخوانی روی ستون فقرات قرار داشته باشد و به سیاتیک فشار وارد کند یا باریک شدن نخاع در ستون فقرات (تنگی نخاعی) رخ دهد. این مشکلات باعث فشار آمدن به قسمتی از عصب سیاتیک می شود.

این امر منجر به التهاب، درد و اغلب مقداری بی حسی در پای درگیر می شود. اگرچه درد مربوط به سیاتیک یا اصطلاحا رگ سیاتیک می تواند شدید باشد، اغلب موارد با درمان های غیر جراحی طی چند هفته حل می شود. افرادی که درد سیاتیک شدید دارند و این درد به همراه ضعف قابل توجه پا یا تغییرات روده یا مثانه است، ممکن است نیازمند جراحی باشند.

بیشتر بخوانید: همه چیز درباره رگ سیاتیک کجاست؟

علائم سیاتیک

دردی که از نیمه پایینی ستون فقرات (کمری)  به سمت ران و به سمت پایین پشت پا منتشر می شود، نشانه سیاتیک است. ممکن است تقریبا در هر جایی در طول مسیر عصب سیاتیک احساس ناراحتی کنید، اما این ناراحتی مخصوصا برای زمانی محتمل است که از نیمه پایینی کمر به سمت باسن و پشت ران و ساق پا ادامه پیدا کند.

درد سیاتیک می تواند بسیار متنوع باشد، از یک درد خفیف گرفته تا احساس سوزش شدید یا درد شکنجه آور. گاهی می تواند احساسی مانند تکان خوردن یا شوک الکتریکی داشته باشد. زمانی که سرفه یا عطسه می کنید، می تواند بدتر شود و نشستن طولانی مدت می تواند علائم سیاتیک را تشدید کند.

در درگیری عصب سیاتیک معمولا فقط یک طرف بدنتان درگیر می شود. برخی افراد احساس بی حسی، خارش یا ضعف ماهیچه ای نیز در پای درگیر دارند. ممکن است در یک قسمت از پا درد داشته باشید و در قسمت دیگر بی حسی داشته باشید.

زمان مراجعه به پزشک در صورت بروز درد سیاتیک

سیاتیک خفیف معمولا طی زمان از بین می رود. اگر اقداماتتان در جهت مراقبت شخصی نتوانست باعث فروکش شدن علایم سیاتیک شود و یا دردتان بیش از یک هفته باقی ماند یا شدید شده و به تدریج بدتر شد، حتما به پزشک مراجعه کنید.

برای تشخیص و درمان درد عصب سیاتیک دکتر سید سعید طباطبایی آل طه متخصص جراحی ستون فقرات و دکتربابک جلالیان متخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات در سعادت آباد و شهرک غرب تهران از بهترین پزشکان در زمینه اعصاب نخاعی می باشند.
شماره تماس: 88591523 – 88591358

به دنبال مراقبت پزشکی فوری باشید اگر:

• درد شدید ناگهانی در نیمه پایینی کمرتان یا پایتان و بی حسی یا ضعف ماهیچه ای در پایتان دارید
• درد به دنبال یک جراحت سخت مانند تصادف ایجاد شده است
• در کنترل روده یا مثانه تان مشکل دارید

علت سیاتیک چیست؟

سیاتیک زمانی رخ می دهد که عصب سیاتیک توسط یک دیسک درگیر فتق در داخل ستون فقرات یا به خاطر رشد بیش از حد استخوان در مهره ها، فشار داده شده است. به ندرت عصب می تواند به خاطر تومور فشرده شود یا به علت بیماری مثل دیابت آسیب ببیند.

فاکتورهای ریسک

فاکتورهای ریسک برای سیاتیک شامل موارد زیر هستند:

• سن. تغییرات مرتبط با سن در ستون فقرات مانند دیسک های درگیر فتق و زائده های استخوانی، رایج ترین دلایل سیاتیک هستند.
• چاقی. با افزایش فشار روی ستون فقرات، وزن اضافی می تواند در تغییرات ستون فقرات که سیاتیک را تحریک می کند سهم داشته باشد.
• شغل. شغلی که نیاز دارد کمرتان را بچرخانید، بارهای سنگین حمل کنید یا با یک وسیله نقلیه برای مدت زمان طولانی رانندگی کنید می تواند در سیاتیک نقش داشته باشد، اما هیچ مدرک قاطعی مبنی بر این ارتباط وجود ندارد.
• نشستن طولانی. افرادی که برای مدت طولانی می نشینند یا سبک زندگی بی تحرکی دارند، احتمال بیشتری برای دچار شدن به سیاتیک نسبت به افراد فعال دارند.
• دیابت. این عارضه که بر روی روش مصرف قند خون در بدنتان تاثیر می گذارد، ریسک آسیب عصبی را افزایش می دهد.

علائم سیاتیک در زنان

علائم سیاتیک در زنان مشابه مردان است، اما ممکن است به دلیل شرایط خاص فیزیولوژیکی مانند بارداری یا تغییرات هورمونی شدت بیشتری پیدا کند. علائم رایج عبارتند از:

درد در ناحیه پایین کمر

درد معمولاً از کمر شروع شده و به باسن، پشت ران و گاهی تا ساق پا انتشار می‌یابد.

احساس سوزش یا تیر کشیدن

درد ممکن است به‌صورت تیر کشیدن یا احساس سوزش در طول عصب سیاتیک باشد.

بی‌حسی یا ضعف عضلانی

ممکن است در پاها یا انگشتان پا احساس ضعف یا بی‌حسی کنید.

افزایش درد با حرکات خاص

نشستن‌های طولانی، خم شدن یا بلند کردن اجسام می‌تواند درد را تشدید کند.

احساس گزگز یا مورمور شدن

این حالت معمولاً در پاها یا انگشتان تجربه می‌شود.

توجه: اگر باردار هستید و علائم سیاتیک دارید، حتماً با پزشک مشورت کنید، زیرا تغییرات فیزیولوژیکی می‌تواند عصب سیاتیک را تحت تأثیر قرار دهد.

سیاتیک در بارداری

در دوران بارداری، اگر جنین در حال رشد و بزرگ شدن رحم شما به عصب سیاتیک شما فشار بیاورد، سیاتیک در بارداری می تواند ایجاد شود. فشار روی این عصب می تواند باعث التهاب، تحریک و درد شود. اگر دردهایی شبیه به تیر کشیدن را تجربه می کنید که از ناحیه کمر شروع می شود و به پاهای شما می رسد، دچار درد عصب سیاتیک شده اید.

پیشگیری از دردهای سیاتیکی

ممکن است شما برای همیشه نتوانید از سیاتیک پیشگیری کنید و این عارضه ممکن است پس از یک دوره درمانی مجددا برگردد. لذا ارتباط همیشگی با تیم فیزیوتراپی و پزشکی یادمان می تواند شدیدا در این زمینه به شما کمک کند.

موارد ذیل می تواند نقشی کلیدی در حفاظت از کمرتان داشته باشد:

به طور منظم ورزش کنید

برای قوی نگه داشتن کمرتان، توجه مخصوصی به ماهیچه های مرکزی تان داشته باشید؛ ماهیچه هایی در شکم و نیمه پایینی کمرتان که برای طرز ایستادن و تراز بودن ضروری هستند.

از پزشک متخصص مغز و اعصاب و یا از فیزیوتراپیست خود بخواهید فعالیت های مخصوص را معرفی کند.

هنگامی که می نشینید وضعیت بدنی مناسب را حفظ کنید

یک صندلی با حمایت مناسب از نیمه پایینی کمر، دارای دسته و پایه گردان انتخاب کنید.

مد نظر داشته باشید که یک بالش یا حوله لوله شده را در گودی کمرتان قرار دهید تا انحنای طبیعی آن حفظ شود.

زانوها و لگنتان را در یک سطح قرار دهید.

از حالت های بدنی درست استفاده کنید

اگر برای مدت طولانی می ایستید، یک پای خود را هر چند وقت یک بار روی چهارپایه یا جعبه کوچک قرار دهید.

زمانی که چیز سنگینی بلند می کنید بگذارید اندام تحتانی شما آن کار را انجام دهد.

به طور مستقیم به سمت بالا و پایین حرکت دهید. کمرتان را صاف نگه دارید و فقط زانوها را خم کنید.

بار را نزدیک بدنتان نگه دارید. از بلند کردن و چرخیدن هم زمان خودداری کنید.

اگر شیء، سنگین یا بد دست است یک نیروی کمکی برای بلند کردن پیدا کنید.

بیشتر بخوانید: فیزیوتراپی درد رادیکولار

تشخیص سیاتیک

طی آزمون فیزیکی، پزشک ممکن است استحکام ماهیچه ای و رفلکس ها را بررسی کند. برای مثال، ممکن است از شما بخواهد روی انگشت ها یا پاشنه پایتان راه بروید، از حالت چمباتمه بلند شوید و در حالی که به پشت دراز کشیده اید یکی یکی پاهایتان را بلند کنید. معمولا درد ناشی از سیاتیک طی این فعالیت ها شدت می گیرد.

آزمایش های تصویربرداری

بسیاری از افراد دچار فتق دیسک هستند یا زائده های استخوانی دارند که به کمک اشعه ایکس و دیگر تصویربرداری ها نشان داده می شود اما هیچ علائمی در زندگی روزمره از خود نشان نمی دهند.

پزشکان معمولا این آزمایش ها را تجویز نمی کنند مگر اینکه درد شدید باشد یا طی چند هفته بهبود نیابد

• اشعه ایکس. تصویر اشعه ایکس از ستون فقرات می تواند رشد بیش از حد استخوانی را آشکار کند که یک عصب را تحت فشار قرار داده است.
• MRI. این فرآیند از یک آهنربای قوی و امواج رادیویی استفاده می کند تا تصاویر مقطعی از کمرتان ایجاد کند. MRI تصاویری با جزئیات از استخوان و بافت های نرم مانند دیسک های درگیر فتق ایجاد می کند. در طول آزمایش، روی میزی دراز می کشید که به داخل دستگاه MRI حرکت می کند.
• سی تی اسکن. هنگام استفاده از سی تی اسکن برای تصویربرداری از ستون فقرات، یک رنگ کنتراست زا قبل از تابش اشعه ایکس به کانال نخاعی تزریق می شود-فرآیندی که میلوگرام سی تی نامیده می شود. پس از آن رنگ در اطراف طناب نخاعی و اعصاب نخاعی به گردش در می آید که در تصویر سفید به نظر می رسد.
• انوار عصب و عضله (EMG). این آزمایش ایمپالس های الکتریکی تولید شده توسط عصب ها و پاسخ ماهیچه ها به آن ها را اندازه گیری می کند. این آزمایش می تواند فشردگی عصب به خاطر فتق دیسک یا باریک شدن کانال نخاعی (تنگی نخاعی) را تایید کند.

درمان سیاتیک چیست؟

اگر درد با مراقبت های شخصی بهبود نیابد، ممکن است پزشک برخی از درمان های زیر را توصیه کند.

دارو

بهترین قرص برای درد سیاتیک

انتخاب بهترین قرص برای درد سیاتیک به شدت درد و شرایط بیمار بستگی دارد. برخی از داروهای رایج عبارتند از:

داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs):

ایبوپروفن (Advil، Motrin) و ناپروکسن (Aleve) برای کاهش التهاب و درد.

مسکن‌های تجویزی:

در موارد درد شدید، ممکن است پزشک داروهای قوی‌تری مانند ترامادول یا داروهای مخدر تجویز کند، اما استفاده طولانی‌مدت توصیه نمی‌شود.

شل‌کننده‌های عضلانی:

داروهایی مانند متوکاربامول یا سیکلوبنزاپرین برای کاهش اسپاسم عضلات.

داروهای ضد تشنج یا ضد افسردگی:

گاباپنتین یا پرگابالین (Lyrica) معمولاً برای دردهای عصبی تجویز می‌شوند.

داروهای ضدافسردگی مانند آمی‌تریپتیلین نیز می‌توانند درد عصب را کاهش دهند.

کورتیکواستروئیدها:

در موارد شدید، پزشک ممکن است تزریق کورتیکواستروئید یا داروهای خوراکی برای کاهش التهاب پیشنهاد دهد.

همواره با پزشک مشورت کنید تا بهترین گزینه برای شرایط شما تجویز شود.

فیزیوتراپی سیاتیک

زمانی که درد حاد بهبود یابد، فیزیوتراپیست می تواند یک برنامه توانبخشی را طراحی کرده تا کمک کند از آسیب های بعدی جلوگیری شود. این برنامه معمولا شامل ورزش هایی برای تصحیح طرز ایستادن، تقویت ماهیچه هایی که کمر را حمایت می کنند و بهبود انعطاف پذیری است.

در برخی موارد، ممکن است پزشک تزریق یک داروی کورتیکواسترویید را به ناحیه اطراف ریشه عصبی درگیر تجویز کند. کورتیکواستروییدها با فرونشاندن التهاب در اطراف عصب آسیب دیده به کاهش درد کمک می کنند. معمولا اثرات طی چند ماه از بین می روند. تعداد دفعات تزریق استرویید محدود است زیرا در صورت انجام مکرر تزریقات، خطر اثرات جانبی افزایش می یابد.

برای تشخیص، درمان و فیزیوتراپی درد سیاتیک به کلینیک یادمان غرب تهران، سعادت آباد و شهرک غرب مراجعه کنید.

اطلاعات تماس کلینیک یادمان

جراحی سیاتیک

معمولا این گزینه برای زمانی نگه داشته می شود که عصب فشرده شده منجر به ضعف قابل توجه، از دست دادن کنترل روده یا مثانه می شود یا زمانی که دردی وجود دارد که بدتر شده یا با درمان های فیزیوتراپی ودرمان دارویی بهبود نمی یابد. جراحان می توانند زائده استخوانی یا قسمتی از دیسک درگیر فتق را که به عصب فشار می آورد جدا کنند.

سبک زندگی و درمان خانگی سیاتیک

در اکثر افراد، درد و گرفتگی سیاتیک به مراقبت های شخصی پاسخ می دهد. اگرچه ممکن است استراحت به مدت یک روز یا بیشتر درد را کاهش دهد اما عدم فعالیت به مدت طولانی، نشانه ها و علائم را بدتر خواهد کرد.

درمان های فردی دیگر که می تواند کمک کننده باشد شامل موارد زیر است:

• کیسه سرد. در ابتدا ممکن است کیسه سردی که چند بار در روز حداکثر 20 دقیقه روی ناحیه درد قرار می گیرد، درد را کاهش دهد. از کیسه یخ یا یک بسته نخود یخ زده که در یک حوله تمیز پیچیده شده است استفاده کنید.
• کیسه داغ. بعداز دو یا سه روز، نواحی درد را گرم کنید. از کیسه داغ، چراغ گرم کننده یا یک لحاف گرم کننده بر روی کمترین درجه استفاده کنید. اگر درد ادامه پیدا کرد، کیسه های گرم و سرد را به نوبت جا به جا کنید.
• کشش. ورزش های کششی در نیمه پایینی کمر می تواند به داشتن احساس بهتر و کاهش فشردگی ریشه عصب کمک کند. از حرکات سریع، پریدن یا چرخیدن هنگام کشش خودداری کنید و سعی کنید حالت کششی ر حداقل 30 ثانبه حفظ کنید.
• داروهای بدون نسخه. گاهی اوقات مسکن هایی مثل ایبوپروفن و ناپروکسن سدیم برای سیاتیک مفید هستند.

درمان سیاتیک گردن

استفاده از گرما یا سرمای ملایم ممکن است به تسکین عضلات دردناک بر اثر گرفتگی عصب یا سیاتیک گردن کمک کند و داروهای غیراستروئیدی و ضد التهابی مانند ایبوپروفن، آسپرین یا شل‌کننده‌های عضلانی ممکن است توصیه شود. پزشک شما همچنین ممکن است یک داروی کورتیزون مانند را به ناحیه ستون فقرات تزریق کند تا تسکین کوتاه مدتی ایجاد کند.

درمان سیاتیک پای چپ

گرما و سرما درمانی متناوب می تواند درد عصب سیاتیک پای چپ را تسکین دهد. سرما می تواند به کاهش التهاب کمک کند، در حالی که گرما جریان خون را در ناحیه دردناک افزایش می دهد (که باعث تسریع بهبودی می شود). گرما و شما همچنین ممکن است به کاهش اسپاسم عضلانی دردناکی که اغلب همراه با سیاتیک پای چپ است کمک کند.

ماساژ سیاتیک

ماساژ سیاتیک می تواند باعث ایجاد تغییرات زیر در بدن شما شود و درد سیاتیک را کاهش دهد:

عضلات را شل کنید. هنگامی که عضلات تنه، هسته و پایین کمر شما سفت هستند، می توانند روی ریشه(های) عصب سیاتیک در قسمت پایین کمر شما فشار وارد کنند. ماهیچه‌های سفت نیز ممکن است به گره‌های دردناک کوچک تبدیل شوند و باعث درد نقطه ماشه‌ای شوند. ماساژ سیاتیک می تواند به طور موثری این ماهیچه ها را کشش، شل و طویل کند و درد و عملکرد کمر و پاها را بهبود بخشد.
گردش مواد مغذی شفابخش را تسهیل کنید. دستکاری بافت نرم با ماساژ باعث تحریک رگ های خونی در پوست و بافت های عمیق تر می شود. گردش خون، اکسیژن و سایر مواد مغذی در نواحی درد افزایش یافته و باعث بهبودی می شود.
اندورفین را آزاد کنید. ماساژ سیاتیک گیرنده های فشار خاصی را در مغز شما تحریک می کند که رشته های عصبی خاصی هستند. تحریک این گیرنده های فشار با ترشح اندورفین، هورمون طبیعی احساس خوب بدن، به کاهش درد کمک می کند.
استرس را کاهش دهید. تحریک گیرنده های فشار همچنین به کاهش سطح کورتیزول در بدن شما کمک می کند – هورمونی که باعث استرس می شود. کاهش استرس به ایجاد احساس آرامش و تسکین با درک کمتری از درد کمک می کند.

درمان سیاتیک در خانه

درمان سیاتیک در خانه به تمرکز روی کاهش التهاب، تقویت عضلات و کاهش فشار روی عصب سیاتیک بستگی دارد. برخی روش‌های خانگی مؤثر عبارتند از:

استفاده از کمپرس سرد و گرم

• در روزهای اول درد، از کمپرس سرد (۱۰ تا ۱۵ دقیقه) برای کاهش التهاب استفاده کنید.
• پس از ۴۸ ساعت، می‌توانید از کمپرس گرم برای تسکین عضلات و افزایش جریان خون استفاده کنید.

ورزش و کشش ملایم

• تمرین‌هایی مانند کشش عضله پیریفورمیس، پل لگنی، و کشش همسترینگ می‌تواند به کاهش فشار روی عصب کمک کند.
• یوگا نیز برای افزایش انعطاف‌پذیری و کاهش درد مؤثر است.

ماساژ درمانی

• ماساژ ملایم با روغن‌های گیاهی مانند روغن نعناع یا اسطوخودوس می‌تواند به کاهش تنش عضلات کمک کند.

اصلاح وضعیت بدن

• صاف نشستن و استفاده از صندلی ارگونومیک برای کاهش فشار روی عصب سیاتیک اهمیت دارد.

استفاده از داروهای ضدالتهابی بدون نسخه

• داروهایی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن می‌توانند به کاهش التهاب و درد کمک کنند.

درمان سیاتیک برای همیشه

برای درمان سیاتیک به‌طور دائمی، باید روی پیشگیری از عود مجدد تمرکز کرد. نکات زیر می‌توانند به درمان دائمی کمک کنند:

تقویت عضلات مرکزی بدن

ورزش‌هایی مانند پیلاتس، یوگا، و تمرینات تقویت‌کننده شکم و کمر می‌توانند فشار روی ستون فقرات را کاهش دهند.

کنترل وزن

کاهش وزن اضافی می‌تواند فشار روی ستون فقرات و عصب سیاتیک را کاهش دهد.

فیزیوتراپی

تمرین‌های خاص تحت نظارت فیزیوتراپیست می‌تواند به بهبود وضعیت بدن و کاهش درد کمک کند.

اصلاح وضعیت بدن

پرهیز از نشستن یا ایستادن طولانی‌مدت و استفاده از بالشتک‌های طبی.

درمان‌های پیشرفته

در موارد شدید ممکن است نیاز به جراحی برای رفع فشار عصب سیاتیک باشد.

آمادگی برای ملاقات با پزشک

هر کسی که درگیر سیاتیک می شود نیاز به مراقبت پزشکی ندارد.

اگر علائم شدید باشند یا بیش از یکی دوهفته باقی بمانند، نیاز به ملاقات با پزشک است.

کاری که می توان انجام داد

• نوشتن علائم و اینکه چه زمانی شروع شده اند.
• لیست کردن اطلاعات پزشکی کلیدی، شامل عارضه های دیگری که دارید و نام داروها، ویتامین ها یا مکمل هایی که استفاده می کنید.
• نوشتن تصادفات یا آسیب های اخیر که ممکن است باعث آسیب کمر شده باشد.
• به همراه آوردن عضوی از خانواده یا دوست، اگر امکانش وجود دارد. کسی که بیمار را همراهی می کند، می تواند به او کمک کند آنچه را پزشک می گوید به خاطر بسپارد.
• نوشتن سوالات موردنظر برای پرسیدن از پزشک تا از زمان ملاقات بیشترین استفاده را بتوان کرد.

در مورد کمردرد انشعابی، برخی سوالات اساسی که باید از پزشک پرسیده شود به صورت زیر است:

• دلیل احتمالی کمردرد چیست؟
• دلایل محتمل دیگری وجود دارد؟
• آیا به آزمایش های تشخیصی نیاز دارم؟
• چه درمانی را پیشنهاد می کنید؟
• در صورت تجویز دارو، اثرات جانبی احتمالی چه هستند؟
• تا چه مدت نیاز است دارو مصرف کنم؟
• آیا نیاز به جراحی دارم؟ چرا بله و چرا خیر؟
• آیا محدودیت هایی را باید رعایت کنم؟
• چه مراقبت های شخصی را باید انجام دهم؟
• برای جلوگیری از وقوع مجدد علائم باید چه کنم؟

برای پرسیدن سوالات دیگر تردید نکنید.

از پزشک چه انتظاری باید داشت

احتمال دارد پزشک سوالاتی از قبیل موارد زیر بپرسد:

• آیا در پایتان بی حسی یا ضعف دارید؟
• آیا حالت های بدنی یا فعالیت های به خصوصی، دردتان را بهتر یا بدتر می کند؟
• دردتان چقدر محدودکننده است؟
• آیا کار فیزیکی سنگین انجام می دهید؟
• به طور منظم ورزش می کنید؟ اگر بله، چه نوع فعالیتی انجام می دهید؟
• چه درمان یا مراقبت شخصی را امتحان کرده اید؟ هیچ یک کمک کننده بوده اند؟

دردهای سیاتیک می توانند بسیار آزار دهنده باشند و باعث جلوگیری از عملکرد عادی روزمره شوند. برای درمان و فیزیوتراپی سیاتیک کلینیک یادمان در غرب تهران با بهره گیری از متخصصین مجرب شما را در درمان کامل این آسیب همراهی خواهد کرد.

برای شروع درمان و دریافت نوبت فیزیوتراپی سیاتیک با کلینیک ما تماس بگیرید.

کلینیک فیزیوتراپی غرب تهران