کلینیک فیزیوتراپی یادمان

علائم اولیه ام اس در زنان چیست؟

دکتر فرشاد خسروی _

تصلب بافت های چندگانه یا ام اس (MS) یک بیماری خودایمنی بوده که در فرایند انتقال جریان اطلاعات به دستگاه عصبی مرکزی اختلال ایجاد می­کند. این اختلال می­تواند علائم  متعددی را در بیمار ایجاد کند و بطور کلی  زنان بیش از مردان با این بیماری دست به گریبان می­شوند. محققان نیز تاکنون در رابطه با محرک ها و علل اصلی تصلب بافت های چندگانه چیزی نمی­دانند. اما آنچه مشخص است با پیشرفت این بیماری، سیستم ایمنی بدن به بافتی از بدن به نام میلین که فیبرهای عصبی(نورون ها) را می ­پوشاند آسیب می­زند. عدم وجود بافت میلین کافی در عصب ها، انتقال و دریافت سیگنال های عصبی را دچار مشکل می­کند. در ادامه این راهنما با علائم اولیه ام اس در زنان بیشتر آشنا خواهیم شد.

تماس با کلینیک یادمان

ام اس در زنان

بر اساس آمار جامعۀ ملی MS، زنان دو یا حتی سه برابر، بیشتر از مردان مبتلا به MS می­شوند.

اما به طور کلی، MS در مردان و زنان علائم مشابهی دارد، با اینحال پزشکان قادر به پیش بینی علائم، شدت علائم و پیشرفت بیماری در فرد مبتلا به ام اس نیستند. علت این موضوع آن است که، سیستم ایمنی به صورت تصادفی میلین ها را مورد حمله قرار می­دهد و این ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد.

اگرچه زنان و مردان مبتلا به MS اغلب علائم مشابهی را تجربه می­کنند، اما برخی از علائم این بیماری به طور خاص بر روی زنان تاثیر گذاشته و مواردی مانند قاعدگی، بارداری و یائسگی را تحت تاثیر قرار می­دهد.

علائم اولیه ام اس در زنان

به طور کلی علائم MS در زنان شامل موارد زیر می­شود:

1- مشکلات بینایی

مشکلات بینایی از اولین علائم قابل توجه در افراد مبتلا به ام اس است. MS مشکلات متعددی را در بینایی افراد ایجاد می­کند، ازجمله:

مشکلات بینایی در افراد مبتلا به MS به التهاب عصب بینایی و یا وجود آسیب در مسیر عصب هایی که مسئولیت هماهنگی بین بینایی و حرکت چشم را بر عهده دارند، مربوط می­شود.

اگرچه مشکلات بینایی ناشی از بیماری ام اس هولناک به نظر می­رسد، اما اکثر آنها بدون درمان برطرف شده و یا قابل درمان خواهند بود.

تماس با کلینیک یادمان

2- بی­حسی از علائم اولیه ام اس در زنان

بی­حسی صورت، بدن، بازوها و پاها یکی دیگر از علائم شایع بیماری MS بوده که اغلب به صورت یکی از اولین علائم ظاهر می­شود.

این بی­حسی ممکن است خفیف بوده و یا به حدی شدید باشد که فعالیت های روزمره افراد مانند نگه داشتن اشیاء و راه رفتن را تحت تاثیر قرار دهد.

اغلب دوره های بی­حسی از بیماری ام اس بدون نیاز به دارو برطرف می­شود و به طور دائم موجب  ناتوانی فرد نمی­گردد.

3- خستگی و فرسودگی

خستگی و فرسودگی یکی دیگر از علائم شایع MS است. بیش از 80 درصد افراد مبتلا به MS، خستگی و یا فرسودگی غیرقابل توصیفی دارند.

گاهی خستگی ناشی از سایر علائم مربوط به ام اس است، مثلا اختلال مثانه در این افراد منجر به اختلال در خواب شبانۀ آنها شده و در نتیجه در طول روز احساس خستگی می­کنند.

همچنین افرادی که دچار اسپاسم عضلانی شبانه هستند خواب مناسبی ندارند و در نتیجه در طول روز احساس خستگی و فرسودگی دارند. MS همچنین خطر ابتلا به افسردگی را افزایش می­دهد که این خود منجر به خستگی و فرسودگی می­شود.

نوع دیگری از خستگی که منحصر به MS است، داشتن احساس رخوت و سستی است. احساس خستگی در این افراد منجر به ایجاد احساس رخوت می­گردد درصورتیکه: 

4- اختلال مثانه از علائم اولیه ام اس در زنان

80 درصد از افراد مبتلا به ام اس، دچار اختلالات مثانه می­شوند.

علت بروز این مشکل این است که شکاف های ایجاد شده بر روی اعصاب، در انتقال سیگنال های عصبی که وظیفۀ هماهنگی اسفنکتر مجاری ادراری و مثانه را بر عهده دارد اختلال ایجاد می­کند.

بیماری MS به مرور توانایی مثانه را در کنترل ادرار و میزان حجمی از ادرار را که قادر به نگهداری آن است را کاهش می­دهد که این امر منجر می­شود به:

تماس با کلینیک یادمان

5- مشکلات روده

بسیاری از افراد مبتلا به ام اس دچار مشکلات روده می­شوند، از جمله:

مشکلات روده ممکن است سایر علائم MS به خصوص مشکلات مثانه، سفتی عضلات و اسپاسم عضلات  غیر ارادی را شدیدتر کند.

پژوهشگران معتقدند که افراد مبتلا به MS به دلیل آسیب عصبی ناشی از این بیماری، در کنترل روده خود دچار مشکل می­شوند. برخی از افراد مبتلا به MS نیز ممکن است هنگام یبوست در کنترل روده خود دچار مشکل ­شوند.

6- درد از علائم اولیه ام اس در زنان

برخی تحقیقات حاکی از آنست که 55 درصد از بیماران مبتلا به ام اس درد قابل توجهی را تجربه می­کنند و  48 درصد از آنها با دردی مزمن زندگی می­کنند. زنان مبتلا به MS نسبت به مردان درد بیشتری را تجربه می­کنند.

احتمالاً وجود درد شدید در بیماران مبتلا به MS به دلیل وجود مشکلات عصبی در انتقال احساسات از سیستم عصبی مرکزی به عصب ها می­باشد.  

برخی از دردهای شدیدی که افراد مبتلا به ام اس تجربه می­کنند:

درد عصب سه قلو(نورالوژی تری ژمینال) در صورت، که گاهی افراد آن را با دندان درد اشتباه می­گیرند.

علائم لرمیت، یک حس شدید و کوتاه شبیه به یک شوک الکتریکی است که گردن و نخاع را طی کرده و در تنه و اندامها پخش می‌شود و معمولاً هنگام خم شدن به سمت جلو ایجاد می­شود.             

هاگ MS، احساسی مشابه اصابت ضربات چاقو، فشار، درد یا سوزش در اطراف نیم­تنه یا در ساق پا، کف پا یا بازوها.

برخی از دردهایی که افراد مبتلا به MS با دردهای مزمن از آن شکایت دارند:

بسیاری از افراد مبتلا به MS نیز درد مزمن را به عنوان یک علامت ثانویه از این بیماری تجربه می­کنند. علت این موضوع ممکن است موارد زیر باشد:

تماس با کلینیک یادمان

7- تغییرات شناختی

بیش از 50 درصد افراد مبتلا به ام اس دچار مشکلات ادراکی و شناختی می­شوند، از جمله:

تغییرات شناختی در بیماران MS، در طیفی از خفیف تا شدید قرار می­گیرد و تنها در تعدادی از جنبه های ادراکی فرد تاثیر می­گذارد.

و در موارد نادر، بیماران MS، دچار از دست دادن توانایی ادراکی خود می­شوند.

8- افسردگی از علائم اولیه ام اس در زنان

افسردگی بالینی یکی دیگر از علائم رایج بیماری ام اس است.

افسردگی بالینی از رایج­ترین علائم بیماری MS است و میزان شیوع آن در افراد مبتلا به MS به نسبت سایر بیماری های مزمن بیشتر است.

هر کسی در طول زندگی خود حالاتی از غم و اندوه و افسردگی را تجربه می­کند اما منظور از افسردگی بالینی، شرایطی است که حداقل دو هفته فرد را درگیر کند.

برخی از علائم افسردگی بالینی شامل موارد زیر می­شود:

احساس افسردگی همچنین موجب تشدید سایر علائم MS از جمله خستگی، درد و تغییرات شناختی می­شود.

9- ضعیف شدن عضلات

بسیاری از افراد مبتلا به ام اس، ضعیف شدن عضلات را تجربه می­کنند. این مشکل به دلیل آسیب دیدگی فیبرهای عصبی که مسئول کنترل اعصاب هستند می­باشد.

همچنین ضعف عضلات ممکن است به دلیل عدم استفاده طولانی مدت از عضلات ایجاد شده باشد.

ضعف عضلانی ناشی از MS می­تواند بر هر بخشی از بدن تأثیر بگذارد. برای مثال ضعف عضلات ساق پا، قوزک پا و کف پا مشکلاتی را در راه رفتن و توان حرکتی بیماران MS ایجاد می­کند.

10- سفت شدن و اسپاسم عضلات

MS می تواند باعث اسپاسم شود، به این صورت که منجر به سفتی و اسپاسم عضلات غیر ارادی در اندام ها به خصوص در ساق پاهامی­شود.

برخی از علائم اسپاسم عضلانی شامل موارد زیر می­شود:

تماس با کلینیک یادمان

11- سرگیجه از علائم اولیه ام اس در زنان

برخی از افراد مبتلا به MS، احساس سرگیجه دارند که منجر به حواس پرتی، گیجی، سستی و غش کردن می­شود.

افرادی که احساس سرگیجه دارند، البته به ندرت، احساس می­کنند خودشان یا محیط پیرامونشان در حال چرخش است.

ام اس ممکن است با آسیب رساندن به مسیرهایی که داده های فضایی، بینایی و حسی مورد نیاز مغز را برای حفظ تعادل در بدن هماهنگ می­کند منجر به ایجاد سرگیجه شود.

از علائم رایج سرگیجه می­توان به موارد زیر اشاره کرد:

 12- مشکلات جنسی

افراد مبتلا به MS، دچارمشکلات جنسی نیز می­شوند بطوریکه تحریک شدن و به ارگاسم رسیدن برایشان دشوار خواهد بود.

ام اس همچنین موجب کاهش رطوبت و ترشحات واژن شده که در نتیجه منجر به رابطۀ جنسی دردناک در زنان می­شود.

اختلال جنسی در بیماران MS به دلیل آسیب مسیرهای عصبی است که سیگنال های عصبی را از مغز به اندام های جنسی منتقل می­کنند.

اختلال جنسی در بیماران MS سایر علائم این بیماری را نیز تحت تاثیر قرار می­دهد، از جمله:

13- تغییرات احساسی 

بیماری ام اس منجر به ایجاد طیف وسیعی از علائم و تغییرات احساسی می­شود، از جمله:

این شرایط غیرقابل پیش بینی بوده و اغلب دارای نوسان است و گاهی ممکن است منجر به ناتوانی بیمار شود. تجربۀ تمام این موارد برای فرد می تواند هولناک باشد.

MS با آسیب رساندن به فیبرهای عصبی مغز منجر به تغییرات احساسی می­شود. مصرف برخی داروهای کنترل MS، نیز ممکن است منجر به تغییرات احساسی در بیمار شود.

برای مثال کورتیکواستروئیدها ممکن است عوارض عاطفی و جانبی متعددی در بیمار ایجاد کنند، از جمله:

14- مشکل در راه رفتن

بیماری ام اس به دلایل مختلف بر توانایی و نحوۀ راه رفتن افراد تاثیر می­گذارد.  برخی از علائم بیماری MS که بر نحوۀ راه رفتن بیمار تاثیر می­گذارد:

تماس با کلینیک یادمان

15- تغییرات هورمونی

شواهد بسیاری در دست است که نشان می­دهد بیماری MS، در زنان منجر به تغییرات هورمونی می­شود. از جمله شرایطی که در تغییرات هورمونی نقش بیشتری دارند:

عادت ماهیانه

اگرچه برای اثبات این موضوع نیاز به شواهد بیشتری است اما جامعۀ ملی MS اثبات کرده است که علائم این بیماری در زنان در طول دورۀ عادت ماهیانه شدیدتر می­شود.

مطالعات انجام شده توسط MRI نشان داد که فعالیت بیماری ام اس به دلیل تغییر سطوح مختلف هورمونی در طول دورۀ عادت ماهیانه ممکن است تغییر کند.

بارداری

بارداری بویژه در سه ماهۀ دوم و سوم سبب کاهش علائم MS می­شود.

پژوهشگران معتقدند بارداری با افزایش سطح ترکیباتی که به کاهش التهاب و اثرات بیماری MS منجر می­شود، در برابر MS  اثر محافظتی دارد.

زنان باردار به طور طبیعی سطح بالاتری از کورتیکواستروئیدها و سایر سرکوب کننده سیستم ایمنی را در بدن خود دارند.

اگرچه بارداری می تواند برخی از علائم ام اس را به طور موقت کاهش دهد، امادر 3 تا 6 ماه اول پس از زایمان مجدداً علائم باز می گردد.

با این حال، در دراز مدت، هیچ ارتباط اثبات شده بین بارداری و افزایش خطر ناتوانی جسمی ناشی از بیماری MS ثابت نشده است.

لازم به ذکر است که اگرچه بارداری به طور موقت علائم بیماری MS را کاهش می دهد، اما بارداری می­تواند منجر به افزایش استرس به بدن شود، که در نهایت منجر به تشدید برخی از علائم خاص MS خواهد شد.

علاوه براین مصرف برخی داروهای درمان ام اس در طول دوران بارداری روشی مطمئن نبوده و می­تواند منجر به تشدید علائم شود.

زنان باردار یا کسانیکه قصد بارداری دارند باید در رابطه با مصرف داروهای خود حتماً با پزشک مشورت کنند.

برخی از علائم بیماری MS که دوران بارداری منجر به تشدید آن می­گردد:

یائسگی

بعد از یائسگی، علائم MS ممکن است شدیدتر شود، این موضوع احتمالاً به دلیل کاهش سطح استروژن در بدن است که  بر پیشرفت بیماری تأثیر منفی می­گذارد.

با این حال، نمی­توان به طور قطع گفت که تشدید علائم ام اس در این دوران، به دلیل یائسگی، افزایش سن و یا پیشرفت بیماری است و برای درک یان موضوع نیاز به تحقیقات بیشتری است.

علائم کمتر رایج بیماری MS

علائمی که پیشتر شرح داده شد، علائم نسبتاً مشترک بین اکثر بیماران مبتلا به MS است، با اینحال MS دارای برخی از علائم کمتر رایج است از جمله:

بیشتر بخوانید: بیماری ام اس چیست؟ علائم، تشخیص و درمان

تماس با کلینیک یادمان

علت بیماری ام‌اس در زنان

ام‌اس بیشتر در زنان شایع است و دلایل مختلفی برای این موضوع مطرح شده است:

تفاوت‌های هورمونی:

سطح بالای استروژن و تغییرات هورمونی در زنان ممکن است بر سیستم ایمنی اثر بگذارد و احتمال بروز بیماری‌های خودایمنی مانند ام‌اس را افزایش دهد.

ژنتیک:

اگرچه ام‌اس به‌طور مستقیم ارثی نیست، اما زمینه ژنتیکی می‌تواند نقش داشته باشد. زنانی که در خانواده خود سابقه ام‌اس دارند، بیشتر در معرض خطر هستند.

سیستم ایمنی بیش‌فعال:

سیستم ایمنی زنان به‌طور طبیعی قوی‌تر از مردان است، اما این قدرت بیشتر ممکن است باعث شود که بدن به اشتباه به بافت‌های خود حمله کند.

عوامل محیطی:

کمبود ویتامین D، قرار گرفتن در معرض ویروس‌هایی مانند EBV (ویروس اپشتین-بار)، و مصرف سیگار از عوامل خطر برای ام‌اس هستند که ممکن است در زنان تأثیر بیشتری داشته باشند.

استرس:

استرس‌های روانی و فیزیکی می‌توانند نقش مهمی در شعله‌ور شدن بیماری ام‌اس داشته باشند. زنان به‌دلیل مسئولیت‌های چندگانه ممکن است بیشتر تحت استرس قرار گیرند.

تفاوت علائم ام‌اس و کم‌خونی

ام‌اس (Multiple Sclerosis) و کم‌خونی (Anemia) هر دو می‌توانند علائمی مشابه داشته باشند، به‌ویژه در زمینه خستگی و ضعف بدنی، اما دلایل و دیگر علائم آن‌ها متفاوت است:

خستگی:

مشکلات بینایی:

سرگیجه:

علائم عصبی:

علت اصلی:

تماس با کلینیک یادمان

تست ام‌اس در خانه

تشخیص قطعی ام‌اس نیاز به آزمایش‌ها و بررسی‌های پزشکی دارد، اما برخی علائم اولیه که می‌توان در خانه به آن‌ها توجه کرد عبارتند از:

بی‌حسی و سوزن‌سوزن شدن:

اگر بی‌حسی یا سوزن‌سوزن شدن در دست‌ها، پاها یا صورت به‌طور مداوم تکرار شد، باید جدی گرفته شود.

تست تعادل:

ایستادن روی یک پا یا راه رفتن در یک خط مستقیم ممکن است مشکلات تعادلی را نشان دهد.

تست بینایی:

اگر تاری دید، دوبینی یا درد چشم هنگام حرکت دادن آن دارید، ممکن است نشانه‌ای از ام‌اس باشد.

خستگی شدید:

اگر خستگی شما به حدی است که انجام کارهای روزانه را مختل می‌کند و با استراحت بهبود نمی‌یابد، ممکن است به پیگیری نیاز باشد.

ضعف عضلانی:

اگر احساس ضعف در یک یا چند اندام خود دارید، این می‌تواند از علائم اولیه ام‌اس باشد.

توجه: این تست‌ها فقط برای توجه به علائم اولیه هستند و تشخیص نهایی ام‌اس نیازمند MRI، آزمایش مایع نخاع و بررسی‌های تخصصی است.

علائم ام‌اس خاموش

ام‌اس خاموش (Silent MS) به حالتی اطلاق می‌شود که علائم بیماری به‌صورت خفیف یا غیرمشهود ظاهر می‌شوند و بیمار ممکن است متوجه آن‌ها نشود. این علائم شامل:

تشخیص بیماری ام‌اس در زنان

تشخیص ام‌اس در زنان نیازمند بررسی‌های دقیق است. پزشکان از روش‌های زیر استفاده می‌کنند:

معاینه عصبی:

پزشک عملکرد عصبی، تعادل، هماهنگی، بینایی و قدرت عضلانی را بررسی می‌کند.

MRI:

تصویربرداری مغز و نخاع برای مشاهده ضایعات (پلاک‌ها) که نشان‌دهنده آسیب به غلاف میلین هستند.

آزمایش مایع نخاع:

برای بررسی تغییرات در مایع مغزی-نخاعی (مانند وجود آنتی‌بادی‌های غیرطبیعی).

پتانسیل برانگیخته:

این تست فعالیت الکتریکی مغز در پاسخ به محرک‌های خاص (مانند محرک‌های بینایی یا شنوایی) را اندازه‌گیری می‌کند.

آزمایش خون:

برای رد سایر بیماری‌ها مانند لوپوس، کم‌خونی یا عفونت‌هایی که علائمی مشابه ام‌اس دارند.

نکته: زنان باید به علائمی مانند خستگی غیرعادی، مشکلات بینایی، یا ضعف عضلانی توجه ویژه کنند، زیرا این علائم ممکن است نشان‌دهنده آغاز بیماری باشند.

تفاوت علائم ام اس و کم خونی

ویژگیام‌اسکم‌خونی
علتبیماری خودایمنی که به دستگاه عصبی مرکزی آسیب می‌زند.کاهش تعداد گلبول‌های قرمز یا هموگلوبین خون.
خستگیخستگی شدید و عصبی که با استراحت بهبود نمی‌یابد.خستگی ناشی از کمبود اکسیژن‌رسانی به بافت‌ها.
مشکلات عصبی وجود دارد (مانند بی‌حسی، گزگز، ضعف عضلانی).  وجود ندارد (به‌جز در موارد شدید کم‌خونی).
مشکلات شناختیشایع است (مانند فراموشی یا کاهش تمرکز).     معمولاً وجود ندارد.
مشکلات بینایی شایع است (تاری دید، دوبینی).    نادر است.
رنگ‌پریدگی پوست   نادر است.شایع است (در کم‌خونی فقر آهن).
علائم قلبیمعمولاً وجود ندارد.    ممکن است تپش قلب یا تنگی نفس ایجاد شود.

شباهت‌ها

جمع‌بندی

راه‌های انتقال بیماری ام‌ اس

بیماری MS (مولتیپل اسکلروزیس) یک بیماری خودایمنی است که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بافت‌های عصبی حمله می‌کند. این بیماری مسری نیست و از فردی به فرد دیگر منتقل نمی‌شود. علت دقیق ام‌اس همچنان ناشناخته است، اما ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی (مانند کمبود ویتامین D) و عفونت‌های ویروسی خاص (مانند ویروس اپشتین بار) ممکن است در ابتلا به آن نقش داشته باشند. بنابراین، ام‌اس از طریق تماس، هوا، خون یا سایر روش‌های انتقال بیماری‌های عفونی منتقل نمی‌شود.

تماس با کلینیک یادمان

چشم انداز

MS یک بیماری خود ایمنی است که به طور تصادفی بر بخش هایی از سیستم عصبی مرکزی تأثیر می­گذارد و در نتیجه علائم جسمی ، شناختی و عاطفی غیرقابل پیش بینی را در پی دارد. اگرچه ام اس زنان را بیشتر از مردان تحت تأثیر قرار می­دهد، اما معمولاً دارای علائم مشابهی در زنان و مردان است. با این حال، علائم بیماری در زنان به دلیل تغییرات هورمونی در دوران قاعدگی یا یائسگی ممکن است تغییر کند.

مشکلات بینایی و بی حسی موضعی تصادفی در اندام ها اغلب جزو اولین علائم این بیماری هستند. افسردگی، مشکلات مثانه، تغییرات شناختی و درد نیز از جمله شایع ترین علائم بیماری MS می­باشند. هیچ درمانی برای بیماری MS تاکنون شناخته نشده است، اما داروهای مختلف و درمان های تکمیلی به طور معمول می­توانند به مدیریت علائم یا حتی کند شدن روند پیشرفت بیماری کمک کنند. افرادی که علائم اولیه ام اس در زنان را در خود احساس می­کنند، می­بایست برای تشخیص مناسب به پزشک مراجعه کنند.

بیشتر بخوانید: فیزیوتراپی ام اس MS
بیشتر بخوانید: تحولات شگفت­ انگیز نوروپلاستی (ترمیم پذیری مغز) و بهبود سکته مغزی

در کلینیک فیزیوتراپی یادمان خدمات فیزیوتراپی، کاردرمانی و توانبخشی به طور ویژه برای بیماران سکته مغزی، ام اس و ای ال اس ارائه می شود.

برای دریافت نوبت با شماره های  02188088541 – 02188074196 تماس بگیرید.

جهت درمان و مشاوره فیزیوتراپی ام اس با کلینیک یادمان تماس بگیرید.

انجام فیزیوتراپی ام اس در منزل