بیماران ام اس MS
بیماری ام اس یک بیماری التهابی است که در آن غلاف‌های میلین سلول‌های عصبی در مغز و نخاع آسیب می‌بینند. فیزیوتراپی ام اس می تواند برای بیماران مبتلا بسیار موثر باشد.
این آسیب‌دیدگی می‌تواند در توانایی بخش‌هایی از سیستم عصبی که مسئول ارتباط هستند اختلال ایجاد کند و باعث به وجود آمدنِ علائم و نشانه‌های زیاد جسمی شود.
علل و علائم بیماری ام اس
یک و یا چند عامل می توانند در ایجاد بیماری و علائم ام اس نقش آفرین باشند که در زیر به آنها اشاره می شود:
- ویروس حاد (اکثریت ویروس ها و بعضی از عفونت های باکتریایی و یا سایر میکرو ارگانیسم ها)
- اختلال سیستم خود ایمنی
- فاکتورهای محیطی (با دور شدن از خط استوا شیوع بیماری بیشتر می شود)
- وراثت (اگرچه بیماری کاملا ارثی نیست ولی به نظر می آید اجزاء ژنتیکی برای آن وجود داشته باشد، زیرا احتمال ابتلا در بستگان درجه اول بیماران 5 تا 15 بار بیش از سایرین است)
علائم بیماری
علایم ذیل از شایع ترین علائم در افراد مبتلا به ام.اس می باشد:
علایم اولیه
- علایم چشمی شامل تاری دید، مه آلود بنظر آمدن اطراف، وجود درد در کاسه چشم به خصوص در هنگام حرکت دادن چشم ها، دوبینی و در 40 درصد موارد ایجاد التهاب عصبی که می تواند منجر به از دست دادن بینایی و یا درد معمولا در یک چشم شود.
- ضعف عضلانی در اندام های تحتانی (اختلال در راه رفتن)
- اختلال در هماهنگی عضلات (اختلال در ایستادن که ممکن است به علت فلج کامل و یا ناقص باشد)
- اختلال در حس لامسه (به صورت خارش، مورمور شدن، بی حسی، سوزن سوزن شدن در صورت، دست یا پاها)
فیزیوتراپی و ورزش برای بیماران ام اس
متخصص فیزیوتراپی ممکن است از تحریک الکتریکی کارکردی برای بیماران استفاده کند. اگر بیمار به دلیل آسیب دیدگی مغز یا نخاع نتواند به خوبی راه برود، در درمان تحریک الکتریکی کارکردی (FES) بارهای الکتریکی کوچک روی پا اعمال می‌شود تا توانایی حرکتی بیمار بهبود یابد.
آرامش بخش است که برای بیماران دچار ام اس بسیار سودمند است. آب گرم به حفظ تعادل کمک می‌کند، وزن بدن را نگه می‌دارد، مقاومتی را در برابر حرکت اعضاء بدن ایجاد می‌کند و آزادی حرکتی بیشتری را به دست می‌دهد. بنابراین متخصص فیزیوتراپی می‌تواند بخش‌های خاصی از بدن را به نحوی موثر هدف قرار دهد.
شماری از مزایای آب درمانی برای بیماران مبتلا به ام اس عبارت است از:
- تسکین موقت درد
- افزایش توانایی حرکتی
- روان‌تر شدن حرکات و افزایش کنترل روی حرکات
- هماهنگی چشمی و تعادل بیشتر
- بهبود حالت اندامی و توانایی راه رفتن
- تقویت عضلات ضعیف شده
- سبک‌تر شدن دست و پا و کاهش ورم
حرکات ورزشی فیزیوتراپی برای ام اس در منزل
تحریک الکتریکی کارکردی در درمان MS عمدتاً برای رفع افتادگی پا یعنی حالتی انجام می‌شود که بیمار به دلیل اختلال در گذرگاه‌های عصبی بین پا و مغز، نمی‌تواند جلوی پا را هنگام راه رفتن با زاویه صحیح بلند کند.
این درمان برای بیمارانی مناسب است که بتوانند، حتی برای چند متر ولو با عصا یا چوب زیربغل راه بروند.
پژوهش و تجربه نشان داده است که درمان FES الگوی راه رفتن را طبیعی‌تر می‌کند و بیمار می‌تواند مسافت طولانی‌تر را سریع‌تر و با صرف نیروی کمتری راه برود.
به این ترتیب بیمار می‌تواند با اعتماد به نفس و استقلال بیشتری راه برود و احتمال سکندری خوردن و زمین افتادن وی نیز کاهش می‌یابد.
فیزیوتراپی در منزل کلینیک یادمان شهرک غرب
تقویت پایین تنه
لانژ یکی از تمرینات فیزیوتراپی ام اس موثر برای پایین تنه است که عضلات چهارسر، همسترینگ و مچ پا را تقویت می‌کند و همزمان تعادل را نیز بهبود می‌دهد.
نخستین حرکت لانژ را حتماً نزدیک یک وسیله ثابت و محکم یا پیشخوان آشپزخانه انجام دهید تا بتوانید تعادل خود را حفظ کنید.
اگر دچار اختلال‌های تعادل جدی هستید یا به سختی راه می‌روید، از متخصص سوال کنید که آیا حرکت لانژ برای شما مناسب است یا خیر. مراحل انجام این حرکت به شرح زیر است:
- یک پا را جلو بگذارید، زانوی مخالف را تا فاصله چند اینچ از زمین پایین بیاورید. پای جلو را نیز از زانو خم کنید. هر دو زانو باید با زاویه 90 درجه خم شود.
- سپس بایستید و جای پاها را عوض کنید.
- حرکت را 10 بار برای هر پا تکرار کنید.
رژه درجا: تمرین تعادل
تمرین تعادل برای بیماران دچار ام اس بسیار مهم است. هنگام درجا زدن وزن بدن از یک سمت به سمت دیگر منتقل می‌شود و به این ترتیب توانایی حفظ تعادل به چالش گرفته می‌شود.
مراحل انجام این تمرین فیزیوتراپی برای بیماران ام اس به شرح زیر است:
- بایستید و پاها را به عرض لگن باز کنید. عضلات شکم را منقبض کنید. اگر لازم است برای حفظ تعادل از صندلی یا پیشخوان آشپزخانه بگیرید.
- زانوی راست را به آهستگی خم کنید، پای راست را از روی زمین بلند کنید و پا را در وضعیت رژه قرار دهید. ران باید موازی زمین باشد.
- سه ثانیه در این حالت بمانید و سپس پا را به آرامی پایین بیاورید.
- این حرکت را برای پای چپ نیز تکرار کنید.
- حرکت را 5 بار برای هر پا تکرار کنید و سپس جای پاها را عوض کنید.
- حرکت را در کل 15 ـ 10 بار برای هر پا انجام دهید.
پرس بالای سر: تقویت بالاتنه
با انجام این حرکت فیزیوتراپی بیماران MS بالاتنه تقویت می‌شود و بهتر می‌توانید کارهای روزمره‌ای مانند برداشتن ظروف از کابینت‌های بلند را انجام دهید.
برای انجام این تمرین به روش زیر عمل کنید:
- ضمن حفظ حالت اندامی مناسب بایستید یا بنشینید، سر را بالا و پشت را صاف نگه دارید.
- بازوها را به طرفین دراز کنید، آرنج‌ها را خم کنید و دست‌ها را تا نزدیکی گوش بالا بیاورید.
- دو دمبل سبک یا قوطی کنسرو را در دست بگیرید، بازوها را رو به بالا دراز کنید و تا بالای سر ببرید، در این حالت عضله‌های دوسر باید نزدیک گوش قرار بگیرد.
- سپس بازوها را پایین بیاورید و در موقعیت اولیه قرار بگیرید.
- حرکت را ده بار پشت سر هم تکرار کنید.
بیشتر بخوانید: علائم بیماری ام اس MS در زنان