در ابن مقاله به بررسی نقش فیزیوتراپی در بهبود کیفیت زندگی سالمندان می پردازیم.
با افزایش سن در تمام سیستم بدن تغییراتی رخ می دهد مثل کاهش قدرت عضلانی، تعادل ضعیف، کاهش بینایی، افزایش وزن، عدم هماهنگی اندام، مفاصل ضعیف و دردناک، درک پایین و توانایی کم در نشان دادن واکنش سریع به شرایط.
سالمندان اغلب به خوبی با این علایم کنار می آیند چرا که تغییرات آرام و به مرور زمان ایجاد می شوند و فرد با آن ها سازگار می شود.
اما در صورتی که تغییرات سریع باشند یا به یکباره چالش‌های مختلفی اتفاق بیفتند، تاثیری منفی روی استقلال و توان حرکتی فرد ایجاد خواهد شد.
بیماری هایی همچون فشار خون بالا، مشکل شنوایی، بیماری های مزمن ریوی، آرتروز، دیابت و بیماری های نورولوژیکی تاثیری مهم روی توانایی های فرد یا مستقل بودن اش در منزل می گذارد.
شاید بالا رفتن از پله ها سخت به نظر برسد و قدم زدن تا مسافت های کمی طولانی طاقت فرسا بوده و فرد دیگر نتواند بارهایی مثل کیسه های خرید را به آسانی حمل کند.
این تغییرات نباید یکجا و به عنوان بخش غیر اجتنابی از زندگی قبول شوند چرا که می شود کارهای بسیاری جهت پیشگیری از انحلال توانایی ها و محدود سازی تاثیر آن ها انجام داد.
فیزیوتراپی سالمندان
فیزیوتراپی نقشی مهم و حیاتی در کار کردن با سالمندان و افراد مسن دارد.
فیزیوتراپیست ها بیماری ها و ناتوانایی هایی را پیش بینی کرده و بیماری کنونی سالمندان را با درمان های فیزیوتراپی درمان می کنند و در کنار این موارد مراقبت های درمانی و نظارت بعد از آن را مدیریت خواهند کرد.
این متخصصان مواردی که روی زندگی فرد بیش ترین تاثیر را می گذارند مشخص کرده و به آن ها کمک می کنند تا آن موارد را بهبود بخشیده، زندگی با کیفیت تری داشته باشند و مثل قبل مستقل بمانند.
فیزیوتراپیست ها طیف وسیعی از مهارت هایی دارند که برای بسیاری از بیماری های مربوط به سالمندان مفید است.
فیزیوتراپیست هایی که مراقبت های درمانی سالمندان را انجام می دهند بیمار را در منزل خودش یا در بیمارستان مورد ارزیابی و معاینه قرار داده، درمان می‌کنند و مدیریتی طولانی مدت در مورد شان دارند.
تا سال ۲۰۳۰ از هر پنج نفر در بریتانیا 1 نفر بیش از ۶۵ سال خواهد بود و تعداد افراد مسن به نسبت جمعیت کل کشور رشد بسیاری خواهد داشت.
این افراد سعی در مستقل و سالم ماندن سالمندان دارند اما با گذر زمان بیماری های پیچیده و محدودیت های خاص آن ها را درگیر خواهد کرد.
بالای ۶۵ ساله ها حدود ۸۰ درصد از تخت های بیمارستانی را حداقل حدود ۲ هفته اشغال خواهند کرد .افراد کهنسال نیازهایی خاص دارند و اغلب با بیش از یک بیماری دست و پنجه نرم می کنند.
بسیاری از فیزیوتراپیست ها که متخصص کار با افراد مسن هستند عضو AGILE اند که شبکه ای حرفه ای از فیزیوتراپیست هایی است که در کار با سالمندان تخصص دارند.
آن ها مرتباً مهارت های لازم جهت مدیریت نیازهای پیچیده افراد سن بالا را ارزیابی کرده و بهبود می بخشند.
کجا می توانم فیزیوتراپیست را ملاقات کنم؟
یک فرد کهنسال ممکن است در شرایط مختلف با فیزیوتراپیست ملاقات کند.
فرد در بیمارستان برای تشخیص یا درمان، فیزیوتراپیست را ملاقات می‌کنند تا سرویس هایی در کلینیک قلب، توانبخشی ریوی، یا بخش نورولوژیکی و سکته دریافت کند.
کلینیک های خصوصی فیزیوتراپی افراد مسن بسیاری را می بینند که اغلب به بیماری های عضلانی اسکلتی مبتلا هستند.
بیشتر جلسات فیزیوتراپی در منزل انجام می شود.
درمان های فیزیوتراپی مخصوص سالمندان
بیشترین مهارتی که یک متخصص فیزیوتراپی برای سالمندان به خدمت می گیرد، انجام ارزیابی صحیح و دقیق مشکلات فیزیکی ای است که فرد از آن رنج می برد و سپس توضیحی درباره وضعیت موجود ارائه می شود و برنامه درمانی خاصی ارائه خواهد شد.
اکثر برنامه ها شامل تغییر روش انجام کارها توسط بیمار و ارائه ورزشی منظم است. بهبود وضعیت تعادل قدرت و توان حرکتی اغلب جزء اهداف اصلی هستند.
اگر بیمار درد دارد، ورزش، ماساژ، درمان های گرما دهی و سرما دهی، دستگاه تنس، آب درمانی در استخر مفید خواهند بود.
درمان های ورزشی شامل انعطاف پذیری، تمرینات کششی، ورزش هایی جهت کاهش درد، تمرینات استقامتی مثل تمرین پله، از روی صندلی بلند شدن و نشستن روی صندلی و از روی زمین برخاستن است.
همچنین فیزیوتراپیست توصیه های جهت اصلاح راه رفتن و استفاده صحیح از وسایل کمکی مثل عصا یا چوب زیر بغل می کند.
سالمندان از بیماری های متعددی از جمله موارد زیر رنج می برند :
- بیماری های نورولوژیکی همچون سکته و پارکینسون
- بیماری‌های قلبی و عروقی مثل آنژین
- زمین خوردگی و افتادن
- شکستگی
- پوکی استخوان
- آرتروز استخوان و سایر بیماری های مرتبط با آن
- دمانس یا زوال عقل، سستی
- ضعف کلی بدن و کاهش توانایی انجام کارهای روزمره
- کاهش توانایی حرکتی،
سکته
هر ساله بیش از ۱۵۰ هزار مورد سکته در بریتانیا رخ می دهد.
در کل ۱۲ میلیون نفر از سکته جان سالم به در برده اند و سکته چهارمین عامل مرگ و میر و یکی از عوامل اصلی ایجاد ناتوانی و معلولیت هاست.
متخصصین فیزیوتراپی آموزش های پیشرفته ای جهت ارزیابی، درمان و مدیریت الگو های سکته به خصوص در سالمندان انجام می دهند.
آن ها در زمینه های زیر کمک کننده خواهند بود:
- ضعف یا فلج ( همیپلژی) عضلات یک طرف بدن که در آن توانایی حرکت مستقیم بدن از دست می رود
- اسپاستیسیتی که اسپاسم های مداوم در عضلات است
- از دست دادن احساسات یا وجود حس های غیر طبیعی
- از دست دادن وضعیت قرارگیری بدن و واکنش های تعادلی که همان مشکل در نگهداری وضعیت نشسته یا ایستاده و کاهش توانایی راه رفتن است
- مفاصل سمت آسیب دیده ممکن است به علت عدم استفاده سفت و دردناک شوند
نورو فیزیوتراپیست ها درمان هایی را جهت تشویق توانایی مغز برای سازمان یافتن دوباره مسیرها و ترمیم آسیب های حاصل از سکته اجرا می کنند.
هدف درمان به حداقل رساندن اسپاسم ها، توان دوباره حرکتی، نشستن صحیح یا تعادل در ایستادن، حفظ توان حرکتی مفاصل و اعضای بدن است.
این متخصصان به بیماران توصیه هایی جهت مدیریت شرایط و به حداقل رساندن آسیب ها و تشویق به بهبود می کنند.
فیزیوتراپی تنفسی هم به علت ضعف عضلات سینه و عدم حرکت نیاز خواهد شد. هر روز حدود ۴۵ دقیقه تمرین احتیاج است و تیم‌های تخصصی توانبخشی بعد از مرخصی هم پیگیر وضعیت بیمار خواهند بود.
پارکینسون
پارکینسون بیماری ای فرساینده است که با از دست رفتن سلول های مغزی که مسئول کنترل حرکات اتوماتیک مغزاند ایجاد می شود.
علائم شامل لرزش، مشکل در شروع حرکات، سفتی عضلات، کندی حرکات و از دست رفتن حالت صورت است.
فیزیوتراپی برای این بیماری روی بهبود وضعیت قرارگیری بدن، عملکرد دست، راه رفتن، تعادل و تغییر ایمن از یک وضعیت به وضعیت دیگر تمرکز می کند.
همچنین از تمرینات و استراتژی هایی برای کمک به شروع حرکات و بهبود استقلال و ایمنی استفاده می شود.
بیشتر بخوانید: فیزیوتراپی پارکینسون
افتادن و زمین خوردگی
افتادن از رایج ترین علت های مرگ و میر به علت آسیب به سر و شکستگی در افراد بالای ۶۵ سال است.
در این افراد، از هر 3 نفر 1 نفر هر ساله می افتد. در افراد بالای ۸۰ سال هر ساله از هر 2 نفر 1 نفر دچار این مشکل می شود.
همچنین ۳ میلیون نفر در سال دچار افتادن و زمین خوردگی می شوند. نیمی از آن ها هم دوباره طی سال بعد دارای این مشکل می شوند و ۱۰ تا ۲۵ درصد از آسیب دیدگی رنج می برند.
علت اصلی مرگ در افراد بالای ۷۵ سال در بریتانیا آسیب حاصل از زمین خوردگی است. افتادن های مکرر سبب افزایش بستری شدن در بیمارستان و سیر صعودی نرخ مرگ و میر خواهد شد.
بعد از شکستگی لگن، حدود نیمی از آسیب‌دیدگان دیگر قادر به زندگی مستقل نیستند. برنامه هایی جهت بهبود تعادل و قدرت، ریسک زمین خوردگی را تا ۵۵ درصد کاهش می دهند.
متخصصین فیزیوتراپی مشکلات فیزیکی سالمندان را که سبب افزایش ریسک افتادن می شوند ارزیابی می کند. بررسی ای دقیق روی قدرت عضلات، تعادل و توان حرکتی می کند و برنامه ای برای بهبود قدرت و توانایی حفظ تعادل ترتیب می دهد.
فیزیوتراپیست این کارها را انجام می دهد:
- هرگونه زمین خوردگی و افتادن در سال گذشته را پرس و جو می کند.
- در مورد کافی بودن یک مداخله درمانی یا چندین روش تکمیلی تصمیم گیری می کند.
- برنامه ورزشی سنگین شامل ۵۰ ساعت کار طی ۶ ماه برنامه ریزی می کند.
- برنامه ای برای ایجاد تعادل در فرد فراهم کرده که بسیار سخت است.
- روی قدرت و فعالیت در سه بُعد کار می کند.
- آموزش تعادل را به صورت دینامیک انجام می دهد تا فرد با چالش‌هایی که درست بعد از زمین خوردن مواجه می شود کنار بیاید و از آن پیشگیری کند.
- به افراد یاد می دهد چگونه از روی زمین بلند شوند. همچنین از آن ها می خواهد مدام این کار را تمرین کنند.
روش های چند منظوره و چند تخصصی، موثرترین راه جهت پیشگیری از زمین خوردگی ها است. این روش ها شامل حضور در بیمارستان های تخصصی، استفاده از تیم های متخصص افتادن و خدمات اجتماعی است
مداخلاتی این چنین تا حد بسیاری افتادن ها را کاهش می دهند. معاینات کاردرمانگر هم مفید خواهد بود. چراکه ارزیابی ای کلی از فرد، فعالیت هایش و محیط زندگی او انجام خواهد داد.
این متخصصان می توانند تصویری کلی تر از نحوه کنار آمدن فرد با شرایط موجود در منزل ارایه دهند. توصیه های جهت تغییر فعالیت ها و استفاده از محصولات کمک کننده مفید خواهد بود.
بیشتر بخوانید: فیزیوتراپی شکستگی
پوکی استخوان
پوکی استخوان یعنی از دست دادن بیش از ۳۰ درصد از تراکم استخوان. کاهش تراکم استخوان مستقیماً با افزایش سن در ارتباط است و مخصوصاً بعد از یائسگی شدت می گیرد.
اوستئوپنی یا همان کاهش تراکم استخوان ممکن است در طول زمان تبدیل به پوکی استخوان شود. بیش از ۳۰۰ هزار نفر به علت این بیماری هر ساله به بیمارستان های بریتانیا مراجعه می کنند.
شکستگی لگن به دلیل زمین خوردگی و افتادن بسیار شایع است و این شکنندگی ها دلیل پوکی استخوان است.
حدود ۳۰ درصد از افراد دارای این مشکل کامل بهبود می یابند.
فیزیوتراپیست می تواند با برنامه های ورزشی جهت قوی کردن عضلات کمر، بهبود توان حرکتی، افزایش تراکم استخوان و فعالیت های تعادلی به بیمار کمک کند.
آرتروز
آرتروز از شایع ترین بیماری های مفصلی فرساینده در جهان است و صدها نفر در دنیا به آن مبتلا هستند. آرتروز با افزایش سن شدت می یابد و هزینه های درمانی مرتبط با این بیماری بسیار سرسام آور خواهد بود.
فیزیوتراپیست هم توصیه هایی جهت بهبود طیف حرکتی مفاصل، افزایش قدرت مفاصل، اصلاح راه رفتن، استفاده ازعصا و چوب زیر بغل و کنترل وزن می کند.
دمانس و ضعف
با افزایش سن جمعیت و روند رو به پیری طی ۲۰ تا ۳۰ سال آینده، تعداد افراد مسنی که دچار زوال عقل و ضعف خواهند شد بیشتر می شود.
فیزیوتراپیست با بیماران دارای زوال عقل کار می کند تا توانایی های عملکردی شان بهبود یپیدا کند. آنها به خانواده فرد یاد می دهد چطور فعالیت ها و نقل و انتقال بیمار را مدیریت کنند.
تمرینات و ورزش های معمول
سالمندانی که عموماً در فعالیت های فیزیکی دخیل هستند تعادل قدرت و توانایی انجام کار بهتری دارند. فشار خون و کلسترول پایین دارند، وزن آن ها کنترل شده و حافظه قوی تری دارند.
همچنین ورزش مداوم سبب بهتر شدن خلق و خوی فرد شده و سبب کاهش افسردگی و اضطراب می شود.
برنامه های ورزشی کششی و قدرتی به همراه پیلاتس و یوگا انسان را از نظر فیزیکی و برای مدتی طولانی قوی و مستقل نگه می دارند.
همچنین فیزیوتراپیست ها در زمینه ارتقاء سلامت، توانبخشی قلبی، توانبخشی بی اختیاری و ریوی در سالمندان کمک کننده خواهند بود.
بیشتر بخوانید: ورزش درمانی سالمندان
برای بهره مندی از خدمات فیزیوتراپی سالمندان در کلینیک فیزیوتراپی یادمان واقع در غرب تهران با شماره تلفن های زیر تماس بگیرید.
جهت دریافت نوبت از کلینیک فیزیوتراپی یادمان و آگاهی از اطلاعات تماس با کلینیک کلیک کنید
شماره های تماس کلینیک فیزیوتراپی یادمان : 02188088541 / 02188074196